Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Ankara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2013
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: RABİA ŞENTÜRK AYDIN
Danışman: SERAP NAZLI
Özet:Bu araştırmanın temel amacı, yaşam becerileri psikoeğitim programının boşanmış aile çocuklarının uyumları üzerindeki etkilerinin araştırılmasıdır.Araştırma, kontrol gruplu ön-test, son-test ve izleme testi modeline dayalı bir deneysel çalışmadır. Araştırma, 2011 - 2012 eğitim-öğretim yılında Ankara Mamak Ortatepe İlköğretim Okulu’nda 4. ve 5. sınıfta öğrenim görmekte olan annesi ve babası boşanmış 10 öğrencinin katılımıyla gerçekleştirilmiştir. Araştırmada 2 x 3’lük (deney - kontrol grubu, ön-son-izleme testi) deneysel desen kullanılmıştır. Çocukların boşanmaya uyumları araştırmanın bağımlı değişkenidir. Bağımsız değişken ise yaşam becerileri psikoeğitim programıdır. Deney grubuna haftada bir kez her biri ortalama 90 dakika süren 9 oturumluk psikoeğitim programı uygulanmıştır. Program iki aşamada hazırlanmıştır. İlk aşamada psikoeğitim programının alt yapısı hazırlanmıştır.Bunun için literatürden boşanmanın çocuklar üzerindeki etkisi ve çocuklara uygulanan destek programları incelenmiş; programın uygulanacağı 4. - 5. sınıf öğrencilerinin hazırbulunuşluk düzeyleri, bilişsel seviyeleri, ailelerin sosyov kültürel değerleri dikkate alınmıştır. İkinci aşamada psikoeğitim programının dört öğe (kazanım, içerik, danışma süreci, değerlendirme) dikkate alınarak tasarım sürecine geçilmiştir. Programın kazanımları Welman ve Moore’un taksonomisi dikkate alınarak belirlenmiş; içerik öğesinde boşanma kavramı, boşanmaya ilişkin duygu ve düşünceler, kendini tanıma, etkili iletişim becerileri, öfke kontrolü, çatışma çözme becerileri ve geleceği planlama konularına yer verilmiştir. Kontrol grubunda ise ön-testten sonra iki kez sohbet ve kısa etkinlikler yapılmıştır. Deney grubuna programın ilk haftası ön-test,programın son haftası son-test ve program tamamlandıktan altı hafta sonra izleme testi uygulanmıştır. Kontrol grubuna ise deney grubuyla paralel bir şekilde ön-test, son-test ve izleme testi uygulanmıştır. Her biri 10 kişiden oluşan deney ve kontrol gruplarının ön-son-izleme testi sonuçları arasındaanlamlı bir fark olup olmadığı Friedman ve Mann Whitney U-Testi ile analiz edilmiştir. Programın etkililiğini değerlendirmek için Portes, Lehman ve Brown tarafından geliştirilen, Arifoğlu tarafından Türkçe’ye uyarlaması yapılan Çocuklar İçin Boşanmaya Uyum Ölçeği kullanılmıştır. Araştırma verileri yaşam becerileri psikoeğitim programının öğrencilerin çatışma ve kötü uyum ve sosyal destek düzeylerine bir etkisinin olmadığını fakat depresyon ve kaygı düzeylerini anlamlı bir düzeyde azalttığı ve boşanmaya uyumlarını anlamlı bir düzeyde arttırdığı ve bu artışın kalıcıolduğunu göstermektedir.Abstract The main purpose of this research is to investigate the life skills psychoeducation program’s effects on adaptation of divorced families’ children. The research is an experimental study which is based on a controlgroup pre-test, post-test and follow-up test model. The research was carried out in the 2011 - 2012 academic year with the participation of 10 students whose father and mother divorced and also they have been studying fourth and fifth grades in Ankara Mamak Ortatepe Primary School. In the research, 2 x 3 (experimental and control group, pre-post-followup test) experimental design was used. The dependent variable of the research is children's adaptation to divorce. The independent variable of the research is life skills psychoeducation program. A psychoeducation program, consisted of 9 sessions, each of them lasted for approximately 90 minutes once a week, has been applied to experimental group. The program is prepared in two stages. In the first stage, the background of psychoeducationprogram is prepared. Therefore, the effects of divorce on children and support programs applied to children are examined while reviewing literature and then, students’ level of readiness, cognitive levels, and families’ socio-cultural values are taken into consideration. In the second stage of psychoeducationprogram, the design process has been started, while four elements (objectives, content, consultation and evaluation) were being taken into account. The achievements of the program were defined by consideringWelman and Moore's taxonomy and additionally, the content element, the concept of divorce, feelings and thoughts about divorce, self-knowledge, effective communication skills, anger management, conflict resolution skills, and future planning are introduced. Each session has been initiated by a summary of the previous one, students have been informed about the subject of sessions and the sessions have been completed with homework. In the control group, after pre-test, short activities were made and talking to each other was carried out twice. For the experimental group, the pre-test was applied at the first week of the program, the post-test was applied at the last week of the program, and also follow-up test was performed six weeks after the program is completed. Additionally, in parallel with the experimental groupand the control group pre-test, post-test and follow-up test was performed.Whether there is a significant difference between the results of pretest, posttest and follow-up test of experiment and control groups have been checked by “Friedman” and “Mann Whitney U-Test”. In order to evaluate the effectiveness of the program, “Children Divorce Adjustment Inventory” which was developed by Portes, Lehman and, Brown and was adapted into Turkish by Arifoğlu, was used. Research data show that life skills psychoeducation program has no effect on conflict and poor compliance, and social support, however, it decreases levels of depression and anxiety significantly and it increases adaptation to divorce significantly, and this increase is permanent.