Örgüt kültürü içinde cinsiyet ayrımcılığı ve kadınların işyerinde karşılaştıkları mesleki baskılar: Trakya bölgesi imalat sektöründe kadın çalışanlar üzerine bir araştırma


Tezin Türü: Doktora

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2005

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: SEYHAN BİLİR GÜLER

Danışman: ÖZLEM ATAY

Özet:

Bu tezde, örgüt kültürü, toplumsal cinsiyet ve cinsiyete dayalı ayrımcılık kavramları genel hatları ile açıklanmaya çalısılmıs ve teorik düzeyde bir araya getirilmistir. Toplumsal cinsiyet ve toplumsal cinsiyetin bir yansıması olan cinsiyete dayalı ayrımcılıgın olusmasında, kültürel degerlerin önemli bir etkisi oldugu çalısmanın temel varsayımıdır. Tezin temel problemi, örgüt kültürünün, çalısma yasamında cinsiyete dayalı ayrımcılıgı ve buna baglı olarak kadınlar üzerinde yarattıgı mesleki baskıda etkisi nedir ve hangi tür örgüt kültürlerinin ne tür mesleki baskılar olusturdugudur. Bu tezde; kültür, örgüt kültürü, toplumsal cinsiyet ve cinsiyete dayalı ayrımcılık kavramları ile ilgili literatür taraması yapılarak, kavramlar ve ilgili yaklasımlar açıklanmıstır. Daha sonra isgücü piyasasında cinsiyete baglı ayrımcılık incelenmis, konu ile ilgili yaklasımlara deginilerek, çalısan kadınların, çalısma yasamındaki durumları ve karsılastıkları sorunlar anlatılmıstır. Bu konunun seçilmesindeki temel hareket noktası; isgücü piyasalarının ve buna baglı olarak çalısma örgütlerinin erkek egemen bir yapıda yani ataerkil kültüre hakim olmaları ve bunun da çalısan kadınlar üzerinde bir baskı yaratıyor olabilecegi düsüncesidir. Bu tez, mesleki baskı ile örgütsel kültür arasındaki iliskiyi incelemektedir. Mesleki baskı ve örgütsel kültür arasındaki iliskiyi analiz etmek için, iki asamalı bir arastırma tasarımı olusturulmus ve Türk imalat sektöründe arastırılmıstır. Örnek kütle olarak arastırmanın yapıldıgı sirketler, Ticaret Odalarına üye olan sirketler listesinden seçilmistir. Birinci asamada, temel konuların daha iyi anlasılması için kesfedici arastırma yapılmıstır. kinci asamada, hipotezleri test etmek için örgütsel kültür ve mesleki baskı ölçekleri uygulanmıstır. Arastırma, 384 sirketten 236'sından alınan yanıtlar ile % 61.45 yanıt oranı olarak gerçeklestirilmistir. Veri toplama, anketler ile yapılmıs ve sonuçların güvenilir ve geçerli oldugu düsünülmüstür. Sonuçlar SPSS programı ile analiz edilmistir. Anket olarak kullanılan ölçeklerin çok boyutlu yapısı, örgütsel kültür türleri ile mesleki baskı degiskenleri arasındaki iliskinin incelenebilmesini mümkün kılmıstır.