Borsa İstanbul'da (BİST) ı̇şlem gören gıda sanayii ı̇şletmelerinin finansal yapısı ve analizi


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Ankara Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Fen Bilimleri Enstitüsü (Sözleşmeli), Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2020

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: Gökhan Demiriz

Danışman: Erdoğan Güneş

Özet:

Bu çalışmada, Borsa İstanbul'da hisseleri işlem gören gıda sanayii işletmelerinin 2012-2018 dönemi bilanço ve gelir tabloları incelenmiştir. İşletmelerin sermaye yapısı, karlılık ve likidite oranları Kamuoyu Aydınlatma Platformu'nda yer alan mali tablolardan hesaplanmış, biribiriyle ilişkisi olan finansal değerlerin eğilimleri gözlemlelenerek işletmlerin finansal performansları ortaya konmuştur. Çalışma ayrıca, işletmelerin alternatif finansman teknikleri uygulama ve bu araçlardan yararlanma düzeylerini ortaya koymuştur. Hesaplanan finansal rasyolar aracılığıyla TOPSİS yöntemi uygulanarak işletmelerin mali performansları ölçülmüştür. İncelenen dönem içerisinde, işletmelerde likidite analizleri yapılmış olup, sektör genelinde likidite sorununun olmadığı saptanmıştır. Çalışma kapsamında hesaplanan finansal yapı oranları, işletmelerin önemli bir kısmında özkaynak ve yabancı kaynakların etkin düzeylerde kullanılamadığını göstermiştir. Karlılık analizleri değerlendirildiğinde, BİST gıda işletmelerinde brüt kar marjının incelenen dönem içerisinde ortalama %20,43 olduğu tespit edilmiştir. Dönem içerisinde net kâr marjı ortalaması (-%6,55) olarak hesaplanmış, karlılık oranları en yüksek işletmeler Tuborg ve Konfrut olarak belirlenmiştir. TOPSİS yöntemi ile değerlendirildiğinde, 2012-2018 yılları arasında mali performans açısından başarılı işletmeler Banvit, Ülker grubu ve Pınar Et şeklinde sıralanmıştır. Karsusan ve Pınar Su işletmeleri ise en kötü mali performans sergileyen işletmeler olmuştur. Türkiye'nin bulunduğu coğrafi konum ve sahip olduğu doğal kaynaklar gıda sektörünün ihtiyaç duyduğu hammadde teminini kolaylaştırmasına rağmen BİST gıda sektöründe yer alan işletmelerin mali performansları incelenen dönemde düşük olmuştur. Performansı olumsuz etkileyen finansman giderlerinin yüksek olmasına karşın, işletmelerde finansal kiralama ve devlet teşvikleri dışında maliyet düşürücü alternatif finansman araçların kullanımı kısıtlı kalmıştır. This study tends to measure the financial performance of the food and beverage companies listed on (Borsa Istanbul from 2012 t0 2018 using their income statements and balance sheets obtained through the Public Disclosure Platform. The financial performance of the companies has been ranked applying TOPSIS to the obtained financial ratios. As a secondary objective, this study attempts to evaluate their ability to implement and profit from of alternative financial tools in their financial activities. The liquidity ratio analysis showed no liquidity problem within the sector in general. The calculated capitalization ratio and debt ratio showed most companies within the sector are unable to use their capital and debt financing efficiently. Analyzing the profitability indicators ratios showed that the average gross profit margin is noticeably high with an estimated value of 20,43%. The average net profit margin is estimated at (-%6,55). In terms of net profit margin, Tuborg and Konfrut were found to be the best performers. The TOPSIS analysis showed that Banvit, Ülker and Pınar Et were the top performing companies while Karsusan and Pınar Su were found to be the least performing companies. Despite of Turkey's geographical position and it's abundant natural resources that the food industry requires, most of the food companies listed on Borsa Istanbul had a poor financial performance. Although the high financial expenses which negatively affects the performance of the industry, most companies failed to use alternative financing tools which could decrease financial expenses except for the limited use of leasing and government incentives.