Kamu ulaştırma altyapı yatırım harcamalarının ve alternatif finansman şekillerinin ekonomik etkisinin değerlendirilmesi: Türkiye için bir hesaplanabilir genel denge analizi uygulaması


Tezin Türü: Doktora

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2019

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: VOLKAN RECAİ ÇETİN

Danışman: SERDAL BAHÇE

Özet:

Bu tezde, Türkiye'de kısa ve orta vadeli politika kararlarının alınmasında yol gösterici olması beklenen, hem geçmiş kararların karşı olgusal bir analizi hem de ileriye dönük simülasyonların yapılabilmesine imkân veren bir model ve analitik laboratuvar oluşturulması ile kamu yatırımları içerisinden en fazla payı alan ulaştırma yatırımlarının farklı politikalar çerçevesinde ve farklı finansman şekillerinde makroekonomik etkilerinin araştırılması amaçlanmıştır. Bu çerçevede, öncelikle ulaştırma yatırımlarının ekonomik büyümeye ve verimliliğe etki mekanizmaları kavramsal olarak açıklanmış, kamu yatırımlarının ve özellikle kamu ulaştırma yatırımlarının ekonomik büyümeye olan katkısını araştıran çalışmalardan oluşan geniş bir literatür taramasına yer verilmiş ve daha sonra dünyada ve Türkiye'de ulaştırma altyapısı ve politikalarının mevcut durumu, eğilimleri ve bu alandaki beklentiler tartışılmıştır. Son bölümde ise öncelikle Türkiye için en güncel olan 2012 yılına ait Girdi-Çıktı Tablosundan yola çıkılarak oluşturulan 10 sektörlü Girdi-Çıktı Tablosu ile Türkiye'deki sektörel bağlantı yapıları incelenmiş ve üretim ve gelir çarpanı analizleri gerçekleştirilmiştir. Daha sonra Hesaplanabilir Genel Denge (HGD) Analizi yöntemi kullanılarak, kamu ulaştırma yatırımlarının vergi gelirleri, dış borçlanma, kamu-özel işbirliği gibi farklı finansman yöntemleriyle gerçekleştirildiği ilki baz senaryo olmak üzere 7 alternatif senaryo dahilinde, bu yatırımların sektörel, makroekonomik ve finansal göstergeler üzerine etkisi araştırılmıştır. Analiz sonuçları; ulaştırma yatırımlarındaki artışın toplam üretimi, katma değeri, büyümeyi ve istihdamı uyardığını, bununla birlikte, ilave yatırımların finansman şeklinin büyüme ve istihdamın uyarılmasında, bu etkinin devamlılığında, hatta orta ve uzun vadede bu uyarının yönünde belirleyici olduğunu göstermektedir. With this thesis, the economic impact of public transport infrastructure investments that take the largest share from public funds is aimed to be analysed from different expenditure policy and finance method perspectives. For this purpose, a model and analytical laboratory that will provide guidance for the short and medium term decisions and enable counter-factual analysis of past decisions and forward-looking simulations is established. In this context, firstly, the impact mechanisms of transport investments on economic growth and productivity are explained theoretically; a wide literature review consisting of studies related to public investments and especially public transport investments' contribution to economic growth is included; current situation, trends and expectations for transport infrastructure and sector policies in Turkey and in the world are discussed in detail. In the last section, using the most recent 2012 Input-Output Table for Turkey, ten-sector consolidated Input-Output Table is established, sectoral linkages are analysed, production and income multiplier analyses are performed. Using computable general equilibrium analysis, the impact of public transport infrastructure investments on sectoral, macroeconomic and financial indicators are investigated from different finance methods perspectives such as tax revenue, foreign borrowing, and public private partnerships including seven scenarios. Analysis results show that, the increase in transport investments stimulates total production, value added, economic growth and employment. However, the finance method for the additional investments is very critical and decisive for the stimulation of economic growth and employment, for the continuity of the impact and even for the direction of this stimulation in the medium and long term.