Politik belgesel animasyon ve karşı bellek inşası


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2019

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: ZEYNEP SILA DEMİRCİOĞLU

Danışman: OĞUZHAN TAŞ

Özet:

Yaşadığımız çağda arkamızda dijital bir iz bırakmadan, geçip gitmemiz neredeyse imkânsız hale gelmiştir. Öte yandan geçmişte yaşanan dehşetengiz toplumsal travmatik olayların izleri silinerek veya deforme edilerek kolektif bir unutuşa teslim edilmektedir. 'Unutmak' toplumsal adaletin sağlanmasını zorlaştırırken, geride kalanların yaralarının iyileşmesini engellemekte ve barışın uzun süreli tahsisini tehlikeye sokmaktadır. Adaletten ve insan haklarından yana olanların sarıldıkları yegâne şey hakikati hatırlayarak dayanışmaktan geçer. Bu yolda sinemanın gücünden faydalanmak isteyenlerin karşılaştıkları zorlukların başında, izleri takip edilemeyen olayların görselleştirilerek her kesime ulaşabilecek bir anlatına formuna dönüştürülmesi gelmektedir. Kolektif belleğin dehlizlerinde kalmış toplumsal travmatik olayların perdeye yansıtılmasında, geleneksel anlatı formalarını takip etmeyen belgesel animasyon hibrit türü bu araştırma da mercek altına alınmıştır. Bu çalışma birbirine taban tabana zıt gözüken belgesel ve animasyonun güçlerini birleştirdiğinde, karşı bellek inşasında bir alternatif radikal medya aracına dönüşebileceğini iddia etmektedir. Bu iddiayı Türkiye'den ve Dünya'dan seçilen belgesel animasyon örnekleriyle sınamaktadır. Ayrıca türün özelinde yeterli akademik ilgiyi henüz görememiş olmasından kaynaklı olarak toplumsal travmatik olaylar dışındaki örnekleri de çalışmada incelenmiştir. Böylece, canlı çekim olası bir alternatifiyle karşılaştırıldığında belgesel animasyonun yarattığı anlatı imkânları açığa çıkarılmaya çalışılmıştır. In our age, it is almost impossible for us to pass without leaving a digital trail behind us. On the other hand, traces of the horrific social traumatic events in the past are erased or deformed and delivered to a collective forgetfulness. While 'forgetting' makes it difficult to achieve social justice, it prevents the healing of the survivors' wounds and jeopardizes the long-term allocation of peace. The only thing embraced by those who support justice and human rights is solidarity by remembering the truth. One of the challenges faced by those who want to take advantage of the power of cinema is the visualization of events whose traces cannot be traced and transformed into a narrative form that can reach every segment. In this research, the hybrid type of documentary animation, which does not follow the traditional narrative uniforms, is examined in the projection of social traumatic events left in the halls of collective memory. This master thesis argues that although documentary and animation appear to be diametrically opposed to each other, they can turn into an alternative radical media tool in counter-memory building. These claims are tested with selected examples of animated documentaries from Turkey and the world. Moreover examples that cover different topics were also under the spotlight, because sufficient academic interest to animated documentaries hasn't done yet. When a possible alternative to documentary animation is compared to a live shooting film, the narrative possibilities it creates and its effect on collective memory are tried to be revealed.