1980 sonrası Türk sosyolojisinde aydınlar üzerine görüşler


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2019

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: DUYGU DOĞAN

Danışman: NİLAY KAYA

Özet:

Bu çalışmada 1980 sonrası Türk sosyolojisi literatüründeki aydın tanımlamaları konu edilmiştir. Batı literatüründen yapılan çevirilerin olduğu gibi aktarılarak toplumsal yapıyı anlama/açıklamada kullanılmasının tarihsel ve toplumsal farklılıkları göz ardı edebilmesi sebebiyle "aydın" kelimesinin batılı formu olan "entelektüel" tanımlamaları da çalışmaya dâhil edilmiştir. Bu sebeple "entelektüel rol" bağlamında "aydın" ve "entelektüel" kavramları ayrı olarak ele alınmıştır. Çalışmada öncelikle entelektüel rolün farklı formları açıklanmış, ardından Batı literatüründeki farklı entelektüel kavramlaştırma kategorileri sunulmuş ve örneklendirilmiştir. Çalışmanın devamında farklı kavramlaştırma kategorileri kullanılarak Türk sosyolojisi literatüründeki 1980 sonrası çalışmalardaki "aydın" ve "entelektüel" tanımlarının sistematize biçimde analiz edilmesi amaçlanmıştır. Belgesel gözlem tekniğine dayalı bu çalışmada, Türk sosyolojisi literatüründeki Ali Akay, Ayşe Azman, Ernur Genç, Ferhat Kentel, Hüsamettin Arslan, Kenan Çağan, Korkut Tuna, M. Cüneyt Birkök, Mustafa Aydın, Necdet Subaşı, Orhan Türkdoğan ve Ömer Çaha'nın aydınlar hakkındaki çalışmaları ele alınmıştır. İncelenen çalışmalarda entelektüel- aydın kavramları arasındaki farkın çoğunlukla kabul görmüş olduğu; Türk sosyolojisinde aydınların çoğunlukla "genel kültür üreticisi olarak" tanımlandığı ve aydın- iktidar ilişkisinde, aydınların çoğunlukla iktidarla ilişkili olarak tanımlandıkları sonucuna ulaşılmıştır. In this study, the "aydın" definitions in the post-1980 Turkish sociology literature were discussed. Intellectual definitions which are the Western form of the word "aydın" was included also in this study. The main reason for this inclusion is that the translations of the western literature which are used to understand or explain the social structure neglect the historical and social differences. For this reason, aydın and intellectual concepts in the context of "intellectual role" were discussed separately. Firstly, different forms of the intellectual role were explained. Then, different intellectual conceptualization categories were presented and exemplified. Lastly, the "aydın" and intellectual definitions of the Turkish sociology literature in the post-1980 studies were analyzed through using different conceptualization categories. In this study based on documentary observation technique, Ali Akay, Ayşe Azman, Ernur Genç, Ferhat Kentel, Hüsamettin Arslan, Kenan Çağan, Korkut Tuna, M. Cüneyt Birkök, Mustafa Aydın, Necdet Subaşı, Orhan Türkdoğan and Ömer Çaha's studies about "aydın" in the Turkish sociology literature were discussed. In this studies examined, it is seen that the difference between intellectual and "aydın" concepts is generally accepted ; it is concluded that in Turkish sociology "aydın"s are often defines as "general knowledge creators" and government they are defined as related to government