M9 anacı üzerine aşılı bazı elma çeşitlerinde yaz budamasının kış budaması üzerine etkileri

Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Ankara Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2021

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: HASAN TAYYİP DEMİRDELEN

Danışman: HATİCE DUMANOĞLU

Özet:

Bu araştırma, M9 anacı üzerine aşılı Jersey Mac, Summerred, Mitch Gala, Mondial Gala, Royal Gala, Galaxy Gala, Golden Delicious Reinders, Top Red, Jonagold, Braeburn, Fuji, Granny Smith ve Pink Lady elma çeşitlerinin (Malus domestica Borkh.) verim çağındaki ağaçlarında 2018-2020 yılları arasında Ankara koşullarında yürütülmüştür. Çalışmada, yaz budamasının, kış budaması üzerine etkileri araştırılmıştır. İlave olarak yaz, kış ve yaz + kış budama uygulamalarının çeşitlerin verim ve meyve özellikleri üzerine etkileri de incelenmiştir. Yaz budaması, dik gelişen ve obur sürgünlerin seyreltme kesimleri ile ağaç üzerinden uzaklaştırılması şeklinde Ağustos ayının 2. haftasında uygulanmıştır. Sürgünlerde uç kesimi yapılmamıştır. Çalışmada, yaz budamasının tüm çeşitlerde genellikle kış budaması ihtiyacını belirgin olarak azalttığı görülmüştür. Kış budamasında çıkartılan dal ve sürgün ağırlığı bakımından Summerred, Mitch Gala, Galaxy Gala, Golden Delicious Reinders, Jonagold ve Fuji çeşitlerinde kış ve yaz + kış budamaları arasındaki farklılıklar istatistiksel anlamda önemli bulunmuştur. Bu çeşitlerin yaz budaması da uygulanmış ağaçlarında kış budamasında çıkartılan dal ve sürgün ağırlığı %46 ile %72 arasında azalmıştır. Kış budaması ile karşılaştırıldığında, yaz ve yaz + kış budaması uygulamalarının birçok çeşitte ağaçların verimi, verim etkinliği, ortalama meyve ağırlığı, ekstra, 1. sınıf, 2. sınıf ve ıskarta meyve oranları üzerine önemli bir etkisi olmamıştır. Ayrıca birçok çeşitte meyve kabuğunun renklenmesi, meyve eti sertliği, SÇKM miktarı ve titre edilebilir asitlik üzerine de yaz budamasının genel olarak önemli bir etkisi belirlenmemiştir. Yaz budaması, Jersey Mac ve Braeburn çeşitlerinde meyve kabuğunda renklenme oranında ve Galaxy Gala çeşidinde SÇKM miktarında önemli düzeyde artış sağlarken, Jonagold, Fuji, Jersey Mac ve Pink Lady çeşitlerinde meyve iriliğinde azalmaya neden olmuştur.