Çoklu Sistemlerin Çok Boyutlu Yörünge Analizleri


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Ankara Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2025

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: FURKAN AKAR

Danışman: Özgür Baştürk

Özet:

Çift yıldız sistemleri, yıldız astrofiziğinde yörünge parametreleri ve bileşen yıldızların fizik-

sel özelliklerinin belirlenmesi açısından kritik öneme sahiptir. Bu sistemlerin gözlemleri

çeşitli yöntemler aracılığıyla gerçekleştirilebilse de, tek bir yöntem parametre uzayını yal-

nızca sınırlı biçimde tanımlar. Astrometri, tutulma zamanlaması ve dikine hız ölçümleri,

bir arada değerlendirildiğinde, tek yöntemli çözümlerde ortaya çıkan parametrik belirsiz-

likleri ortadan kaldırır. Sonuçların bütünsel olarak ele alınıp yorumlanması büyük önem

taşır, çünkü farklı gözlemsel teknikler temelde aynı fiziksel sistemi karakterize eder. Bu

tezde üç farklı yöntem kombinasyonuna göre sistem incelemeleri yapılmıştır: astrometri,

tutulma zamanlaması ve dikine hız eş-zamanlı olarak uygulanan bir sistem; astrometri

ile tutulma zamanlamasının birlikte ele alındığı iki sistem; geriye kalan üç sistemde ise

bağımsız astrometrik modeller, zamanlama verileriyle bütünleştirilerek yorumlanmıştır.

Çoklu gözlem yöntemlerinin birlikte değerlendirilmesi, ilave bileşenlerin fiziksel ve yörünge

parametrelerini yüksek doğrulukla belirlemenin en güvenilir yolunu sağlar.