Ankara ili sığır besi işletmelerinde iç ticaret hadleri, fiyat, üretim ve gelir dalgalanmaları


Tezin Türü: Doktora

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Ankara Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2013

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: SEYFETTİN TUNCEL

Danışman: YAVUZ CEVGER

Özet:

Bu çalışma Ankara ili kapsamında sığır besi işletmelerinde, işletmelerin girdi ve çıktıları arasında ortaya çıkan fiyat değişiminin, tarım, hayvancılık ve sanayi sektörleri arasındaki göreli değişimini yansıtan iç ticaret hadleri aracılığıyla incelendiği bir çalışmadır. Araştırmanın gerecini, Ankara ilinde 13 ilçe ve bunlara bağlı muhtelif köylerde 123 adet yarı entansif ve entansif sığır besisi yapan işletmelerden anket yoluyla sağlanan veriler oluşturmuştur. Anket yapılan İşletmelerde 2010, 2011 ve 2012 yıllarında toplam besiye alınan hayvan sayısı sırasıyla 11 805 baş, 11 612 baş ve 11 561 baş, günlük canlı ağırlık artışları tüm işletmeler için üç yıllık ortalamalar üzerinden 906 g/baş?tır. 2010, 2011 ve 2012 yıllarında araştırma kapsamına alınan işletmelerde toplam et üretimi sırasıyla 3 098 ton/yıl, 3 044 ton/yıl, 3 030 ton/yıl; ortalama karkas ağırlığı ise 2010, 2011 ve 2012 yılları için ortalama 262 kg/ baş olarak tespit edilmiştir. Sığır besi işletmelerin ek gelir dâhil toplam gelirleri 2010, 2011 ve 2012 yılları için sırasıyla 62 903 868¨; 54 858 171¨; 50 861 706¨ kişisel tüketim harcamaları dâhil toplam giderleri ise 54 568 922¨; 55 087 565¨; 57 761 995¨ olarak saptanmıştır. Anket yapılan ailelerdeki nüfus 2010, 2011 ve 2012 yılları için sırasıyla 983, 988 ve 1009?dur. 3 yıllık ortalamada ise yetişkin sayısı 629; 18 yaş altı çocuk sayısı 364 olmak üzere toplam 993?dür. Ailelerdeki ortalama kişi sayısının 8 olduğu tespit edilmiştir. Araştırmada sığır besi işletmeleri için iç ticaret hadleri, ikincil veriler (TÜİK, ESK) yardımıyla 2006-2012 yılları için; anket verileriyle ise 2010, 2011 v e 2012 yılları için 2 yöntemle hesaplanarak karşılaştırılmıştır. Elde edilen sonuçlar regresyon yöntemiyle analiz edilerek, doğrusal yarı logaritmik trend denklemleri elde edilmiştir. Anket verileri üzerinden yapılan hesaplamalarda 2010 yılında 100 olan Genel NDTH endeks değerinin 2011ve 2012 yıllarında ise sırasıyla 85,7 ve 75,3; GTH? de ise 2010?da 100 olan Genel GTH değerinin 2011 ve 2012 yıllarında sırasıyla 84,1 ve73,6 olduğu saptanmıştır. İkincil verilerle ise 2006 yılında100 olan Genel NDTH endeks değerinin 2007 ve 2008 yıllarındaki küçük düşüş sonrası 2009-2012 yıllarında sırasıyla 104,4; 134,8; 119,4; 121,3; 2006?da 100 olan Genel GTH endeksinin ise 2008 yılı dışında sürekli yükselerek 2012?de 223,7 seviyesine çıktığı tespit edilmiştir. Kapasite kullanım oranı yarı entansif işletmelerde ortalama %54,4, entansif işletmelerde %66,8; büyük, orta ve küçük ölçekte işletmelerde ise sırasıyla %66,5; %63,8 ve %48 bulunmuştur.AbstractThis study reflects the exchange of assets and the input and output differences with its results in the cattle flattening enterprises in Ankara, and also it does this with the relativist alteration between agriculture, livestock and industrial sectors. The data for the research is collected from the city of Ankara and its 13 districts, and also the information from 123 half intensive and intensive managements which have been organizing beef cattle stock is used. In the managements which the survey was applied on, in 2010, 2011 and 2012, total number of animals which was taken to stock, is 11 805 heads, 11 612 heads and 11 561 heads. Daily live weight heaviness increase for all managements is on average of 906 g/head. In 2010, 2011 and 2012, the managements which are examined through this study, total amount of meat produce is respectively 3 098 tons/year, 3 044 tons/year, 3 030 tons/year; carcass weight on average is approximately 262 kg/head in 2010, 2011 and 2012. The total profit of the cattle fattening businesses with side income is respectively 62 903 868¨; 54 858 171¨; 50 861 706¨ in 2010, 2011 and 2012. Personal consumption expenditure with side income is 54 568 922¨; 55 087 565¨; 57 761 995¨. The population in the examination cities is repectively 983, 988 and 1009 in 2010, 2011 and 2012. On average in 3 years, number of adults is 629, number of minus 18 is 364. The total number is 993. The average number of the families is 8. In the research, internal terms of trade for the cattle flattening enterprises are compared with the help of the secondary data (TUİK, ESK) in 2006-2012, and the survey data is compared in 2 different ways for the years of 2010, 2011 and 2012. Collected results are analyzed by the method of regression and linear half logarithmic trend balances are achieved. In the calculations with the data analyzed, in 2010, the General Terms Of Trade index value 100 changes into 85,7 and 75,3 respectively in 2011 and 2012; the General İncome Terms Of Trade value which was 100 in 2010, changes to 84,1 and 73,6 respectively in 2011 and 2012. Secondary values on the other hand, the General Terms Of Trade index value which was 100 in 2006, has a little drop in 2008 and ends with 104,4; 134,8; 119,4; 121,3;in the years of 2007 and 2008. The General index of 2008, which was 100 in 2006, increases and reaches 223,7 level in 2012. Capacity usage rate in half intensive managements, is approximately %54,4, in intensive managements it is %66,8; in large, big and small scaled businesses, it reaches respectively %66,5; %63,8 and %48 .