Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Ankara Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2010
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: BURÇİN YILDIRIM
Danışman: YUSUF KAĞAN KADIOĞLU
Özet:Bu çalışmada, Orta Anadolu’da bulunan gabroyik kayaçların jeolojik, petrografik, konfokal raman spektrometredeki özellikleri ve jeokimyasal özellikleri incelenmiştir. Orta Anadolu’da bulunan Gabro Kütleleri, Tuz Gölü’nün doğu ve batısında mostra vermektedir. Tuz Gölü’nün batısında yüzleklenen gabroyik kayaçlar daha çok ofiyolitik kayaçlarla (serpantinit, radyolarit, dolerit ve bazalt) birlikte bulunmaktadır. Tuz Gölü’nün doğusunda yüzleklenen gabroyik kayaçlar ise çoğunlukla intrüzif kayaçlarla (granit ve monzonitler) keskin dokanak halinde bulunmakta ve bölgede yüksek topografya sergilemektedirler. Bunlar batıda bulunan gabroyik kayaçlardan daha taze yüzlek vermektedir. Tuz Gölü’nün batısında yer alan gabroyik kütleler, alterasyon ve deformasyona uğrayan küçük bloklar halinde düz bir topografyada yüzleklenmektedir. Her iki bölgedeki gabro kütlelerinin jeolojik özellikleri, dokusal özellikleri incelenmiş, en iyi görüldüğü ve taze yüzlek veren bazı seçili kütle örneklerinin petrografik analizleri yapılmıştır. Örneklerin jeokimyasal analizlerini yapmak ve bunların içerisinde yer alan piroksen ile plajiyoklazların tipik Raman Spektrumlarının incelenmesi ile aralarındaki farklılık ve benzerliklerin belirlenmesi sonucunda ofiyolitik gabro ile intrüzif gabro arasındaki indeksleri ortaya koymak amaçlanmıştır. Tuz Gölü’nün batısı ve doğusunda yer alan gabrolar, koyu gri ve siyah renklidir. Tuz Gölü’nün batısında yer alan gabrolar el örneklerinde faneritik doku göstermektedir. Bunlar daha çok piroksen, labrador, bitovnit ve az oranda olivin içermektedir. Serpantin ve uralit Tuz Gölü’nün batısında yer alan kayaçların başlıca mineralleridir. Tuz Gölü’nün doğusunda yer alan gabrolar el örneklerinde faneritik-porfirofaneritik dokusu göstermektedir. Bunlar mikroskop altında genellikle amfibol, labrador ile az miktarda piroksen bileşimindedir. Ayrıca epidot, kalsit ve uralit Tuz Gölü’nün doğusunda yer alan kayaçlarda bulunmaktadır. Tuz Gölü’nün doğusunda yer alan gabroyik kütleler, bölgede bulunan diyorit ve granitlerle sinüzoidal dokanaklıdır. Diyoritler; oval, eliptik şekilli iri kristalleşmiş ve 1 cm’den 15 cm’e kadar değişen boyutta mafik magmatik anklavlar (MMA) içermektedir. Her iki bölgede yer alan gabrolar toleyitik magma karakterindedir. Bunlar MORB’a göre LILE elementlerince zenginleşme ve HFSE açısından ise fakirleşme göstermektedir. Zr’ye karşı çizilen Ti ayrım diyagramında, batıda yer alan gabroyik kütleler, genel olarak MORB’dan türemiş ve doğuda yer alan gabroyik kütleleri ise IAT alanına düşmektedir. Konfokal Raman Spektrometre sonuçları, batıda yer alan gabrolar içerisindeki piroksen minerallerinin uralitleşmeden dolayı gürültülü pik oluşturması, doğuda yer alan gabrolardan farklı olduğunu ortaya koymaktadır. Jeoloji, petrografi, konfokal raman spektroskopi ve bu gabroların jeokimyası, Orta Anadolu’da bulunan Tuz Gölü’nün batısında yer alan gabroların ofiyolitik kütle, doğusunda yer alan gabroların intrüzif kütle olabileceğini ortaya koymaktadır. Abstract In this study; geology, petrography confocal Raman spectroscopy and geochemistry features of two different gabbroic exposures are investigated within the Central Anatolia. Blocks of Gabbro located on the Central Anatolia exposure on the east and west parts of Tuz Lake. The gabbroic exposure at the western part of Tuz Lake mainly crops out within ophiolitic rocks such as serpantinite, radiolarite, dolerite and basalt. The gabbroic exposure at eastern of Tuz Lake mostly crops out within the granite and monzonite forming a sharp contact and cropping out at high topographic levels in the region. They are relatively having fresh out crops in comparison with the western exposures of the gabbro. Most of the gabbroic exposures at western part of Tuz Lake are altered and deformed forming easily brittle small blocks at smooth topography. Geologic features, grain properties of samples are collected from best and fresh gabbro crops of both sides and their petrographic analysis are done. The samples are analysed for their the geochemical behavior, typical Raman Spectroscopy of pyroxene and plagioclase inside these samples are examined and thus the differences and similarities among them are identified in order to put forward the indexes between ophiolitic and penetrated gabbro. Gabbros lie along the western and eastern of the Tuz Lake are dark grey and black in color. The gabbros at western part of Tuz Lake have phaneritic texture in hand specimen. They are mainly composed of pyroxene, labradorite, bitovnite with rare amount of olivine. Serpantine and uralite are the main altered products of the western exposures at Tuz Lake. The gabbros at eastern part of Tuz Lake have phaneritic to porfiro phaneritic textures in hand specimen. They are mainly composed of amphibole, labradorite, with relict of pyroxene under the microscope. Epidote, calcite and uralite are the main altered products of the eastern exposures gabbros at Tuz Lake. Furthermore; the gabbroic bodies at eastern part of Tuz Lake have sinusoidal contact with diorite and granite in the region. The diorite may have some oval; elliptical shaped, finely crystallized mafic magmatic enclaves (MME), changing in size from 1 cm up to 15 cm. The gabbros situated on both sides of the region have tolyiitic magma characterization. They show enrichment in LILE relative to HFSE. On the Zr versus Ti discimination diagram, the western part of gabbroic exposure mostly plotted on the MORB generated magma and the eastern part of the gabbroic exposure plotted on the IAT magma nature. The confocal Raman spectrometry results reveal that the pyroxene minerals of the western exposure of the gabbro are different from gabbros of eastern exposure in the region because they have a set of noisy peaks due to extremly uralitization. The geology, petrography, confocal Raman spectroscopy and geochemistry of these gabbros reveal that the nature of the western exposure is ophiolitic and the nature of eastern exposure is intrusive at Tuz Lake in Central Anatolia.