Çevre bilinci ve Eko-kent planlaması: Gölbaşı Özel Çevre Koruma Bölgesi örneği


Tezin Türü: Doktora

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2016

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: SEÇİL GÜL MEYDAN YILDIZ

Danışman: AYŞEGÜL MENGİ

Özet:

Sanayileşme, teknolojik gelişme, hızlı nüfus artışı, ekonomik rekabet,düzensiz kentleşme, kentsel rant ve arsa spekülasyonu gibi birçok etkenin uzunyıllardan beri zemin hazırladığı çevresel sorunlara yönelik çözüm arayışları 1960’lıyıllarda başlamıştır. Türkiye’de 1980’li yıllarda başlayan çevre odaklı kentselgelişme politikası; uluslararası sözleşmeler, sivil toplum kuruluşlarının çalışmaları vebu gelişmelerin ulusal mevzuatta yer almasıyla önem kazanmıştır.Doğal kaynakların korunması ve çevre kirliliğinin önlenmesi için ortayakonulan yasal ve yönetsel düzenlemeler eko-kent planlamasının uygulanmasınadestek olan gelişmelerdir. Çevre bilinci, ekolojik düşünce sistemini oluşturan birbakış açısıdır. Akılcı ve sürdürülebilir kaynak kullanımının kentsel çevreyeaktarılmasını ifade eden eko-kent planlaması köklü bir tarihe sahiptir. Eko-kent, 19.yüzyıldan itibaren süregelen ütopyalardan 20. yüzyılın teknolojik kentlerine kadarekonomi ve ekoloji dengesi kurmaya çalışan çevreci akımların ve uluslararasıçalışmaların bir yansımasıdır.Temelleri tarım toplumuna dayanan, 20. yüzyılda kuramlaşan vesürdürülebilirlik kavramıyla küresel düzeyde önem kazanan eko-kent, gününkoşullarına göre değişen ve teknolojik ilerlemelere göre çeşitlenen koruma odaklı birkent modelidir. Gölbaşı Özel Çevre Koruma Bölgesi sınırları içinde yer alan Moganve Eymir Gölleri plansız ve ekolojik ilkelerden uzak bir kentleşmenin yol açtığıçevresel sorunlar nedeniyle yok olma tehlikesi altındadır. Özel Çevre Koruma Bölgesi’nde uygulanması gerekli olan koruma politikalarının eko-kent özellikleriylebütünleştirilmesi sürdürülebilir kentsel gelişmeyi sağlayacaktır.AbstractThe search for the solutions regarding the environmental problems havebegan in 1960s for which various factors such as industrialization, technologicaldevelopment, rapid population growth, economic competition, unplannedurbanization, urban rent and land speculation etc. have paved the way for manyyears. Environment-led urban development policy which has come into play inTurkey in 1980s; has become crucial with the international contracts, the studies ofnongovernmental organizations and the inclusion of these developments in thenational legislation.The legal and administrative regulations which have been set forth forprotecting the natural sources and preventing the environmental pollution, aredevelopments supporting the application of eco-city planning. Environmentalconsciousness is a point of view which forms the ecologic system of thought. Ecocityplanning which refers to the transfer of the rational and sustainable use ofsources to the environment, has a longstanding history. Eco-city is a reflection of theenvironmentalist approaches and international studies which have been trying tobalance economy and ecology from the ongoing utopias since 19th century totechnological cities of 20th century.Having grounded on agricultural society, theorized in 20th century and gainedimportance at the global level with the sustainability concept; eco-city is a protectionbased urban model changing according to the conditions of the day and diversifying according to the technological developments. Mogan and Eymir Lakes, locatedwithin the boundaries of Gölbaşı Special Environmental Protection Area, are indanger of extinction because of the environmental problems caused by an unplannedurbanization far from ecological principles. The integration of the protection polices,which are required to be applied in the Special Environmental Protection Area, withthe eco-city characteristics will provide a sustainable urban development.