Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Doktora
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Ankara Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2017
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: İBRAHİM ÖZAVCI
Danışman: SELİM OSMAN SELAM
Özet:Soğuk yıldızlardaki manyetik aktivitenin kökenini ve işleyişini araştırmak için yıldızların yüzey parlaklık dağılımdaki düzensizliklerinin zaman içinde değişimlerini incelemek oldukça önemlidir. Bunun için, lekelerin enlem ve boylam bilgisinin elde edildiği yüksek çözünürlüklü tayflara gereksinim duyan Doppler görüntüleme tekniğinin yanı sıra, lekelerin boylamsal bilgisinin elde edilebildiği fotometrik veriler de kullanılabilir. Bu tez çalışmasının asıl amacı, Kepler uzay teleskobunun sağladığı yüksek fotometrik hassasiyete sahip, kesintisiz ve uzun zaman aralığını kapsayan fotometik verileri kullanarak, yıldızların yüzey parlaklık dağılımlarının zaman içerisindeki değişiminin incelenebileceğini göstermektir. Bu amaç doğrultusunda, KIC 11560447 ve KIC 8868650 örten çift sistemlerinin, yaklaşık 4 yıllık Kepler verileri kullanılarak, dolaylı-tersinden yönteme (light-curve inversion technique) dayalı DoTS kodu aracılığı ile ilk kez yüzey parlaklık dağılımı haritaları elde edilmiştir. Her bir yörünge dönemine ait ışık eğrileri için elde edilen bu haritaların zaman içerisindeki değişimi, bu çift sistemlerin bileşenlerinden en az birinin manyetik aktif olduğunun göstergesi sayılmaktadır. Bu tez çalışması kapsamında, her iki sistemde de lekelerin zaman içerisinde göç ettikleri ve leke aktivitesinde çevrimsel bir değişimin olduğu ilk kez gösterilmiştir. KIC 11560447 sisteminde lekelerin ortalama göç hızları günde 0.6 derece mertebesinde olup, 1.3 ve 0.5 yıl gibi iki baskın manyetik aktivite çevrimi tespit edilmiştir. KIC 8868650 sisteminde ise ortalama göç hızları günde yaklaşık 0.3 derece olup, baskın manyetik aktivite çevrimi 2.35 ve 3 yıl mertebesinde elde edilmiştir. Bu sonuçlar, literatürdeki bu türden çalışmalar ile uyum içindedir. Sonuç olarak bu tez çalışması, Kepler verileri kullanılarak DoTS kodu ile yıldızlardaki manyetik aktivite doğası hakkında çalışmalar yapılabileceğini göstermiştir. AbstractTo investigate the origin and underlying mechanism of magnetic activity in cool stars, it is important to examine the surface inhomogeneities of such objects in time domain. Photometric data can be used to obtain the longitudinal information of the star spot, as well as the Doppler imaging technique, which requires high resolution spectra from which the latitudinal and longitudinal information of the star spot can be obtained. The aim of this study is to reveal how the surface brightness distribution of active stars can be obtained and analyzed using continuous and high precision photometric data by the Kepler space telescope. In this context, surface distribution maps for KIC11560447 and KIC8868650 eclipsing binary systems using the Kepler data spanning 4 years were obtained for the first time through the DoTS code based on the lightcurve-inversion technique. The resulting maps for both systems indicate that at least one of the components is magnetically active. Within the scope of this thesis, spot migration with cyclic variations has been found for both KIC1156047 and KIC8868650 systems, for the first time. For KIC11560447, we obtained an average migration rate of cool spots as 0.6 deg/day with two predominant activity cycles of 1.3 and 0.5 years, while 0.3 deg/day migration rate and predominant activity cycles of 2.35 and 3 years were detected for KIC8868650. These results are compatible with such studies in the literature. In conclusion, this thesis reveals that the magnetic activity behaviour in cool stars can be studied using Kepler data via DoTS code.