Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2020
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: Şeyma Nur Ünal
Danışman: SALİH ZAFER KIZIKLI
Özet:ÖZET Evrensel bilim tarihinde önemli bir konuma sahip olan Arap-İslam bilimlerinin katkıları, uzun süre görmezden gelinmiştir. Ne var ki Mehmet Fuat Sezgin, vefatına kadar üzerinde çalıştığı Geschichte des arabischen Schrifttums (GAS) adlı XVII ciltlik eseriyle, bu tarihi yanılgının önüne geçmeye çalışmıştır. Nitekim mezkur çalışmasında, dünya kütüphanelerinde keşfettiği Arapça yazmaları tanıtarak, Erken İslam döneminde oluşturulan kitâbiyatın tarihini, Alman bilim geleneğinin metotlarına göre ortaya koymuştur. Elinizdeki çalışma, işbu kitâbiyatın önemli bir parçasını ifade eden Arap-İslam literatürünün mahiyeti ile tarihine dair müellifin önemli katkılarını konu edinmektedir. Bunun için öncelikle GAS'ın bir bütün olarak muhteva ve metot bakımından Arap-İslam kitâbiyat tarihine sağladığı katkıya bakılmıştır. Ardından müellifin Arap-İslam bilimleri ile kitâbiyatının ortaya çıkış ve gelişimine dair tespitlerini görmek üzere, eserin I. ile kısmen III. - VII. ciltlerinde yer alan düşüncelerden bahsedilmiştir. Burada Sezgin'in Arap-İslam bilimlerinin kabul edildiğinden çok daha önce başladığını ispatlamaya çalıştığı görülmüştür. Bununla beraber hadis ilminin veri ve metotlarından yararlanarak kitâbiyat tarihinde, genel kabulün aksine erken dönemden beri bir yazılı geleneğin varlığından söz ettiği ortaya çıkmıştır. Akabinde Sezgin'in literatüre sağladığı katkı bağlamında, önce II. ciltte yer alan Arap İslam şiirinin menşei ve formlarına dair bazı açıklamalarına bakılmıştır. Daha sonra işbu şiirinin rivâyeti ile otantikliği meselelerine Sezgin'in önemli katkılarından söz edilmiştir. Son olarak II. ile XVI. ciltlerinde bahsedilen Arap-İslam literatür teorisi konusunun, özellikle ortaya çıkışıyla ilgili mühim tespitlerine yer verilmiştir. Anahtar kelimeler: Mehmet Fuat Sezgin, Geschichte des arabischen Schrifttums (GAS), Arap-İslam bilimlerinin ortaya çıkış ve gelişimi, Arap-İslam kitâbiyatının ortaya çıkış ve gelişimi, Arap-İslam literatürüne katkı, Arap-İslam şiirinin menşei ve formları, Arap-İslam şiirinin rivâyeti ve otantikliği, Arap-İslam literatür teorisinin ortaya çıkışı.