RUSYA FEDERASYONU’NDA YELTSİN VE PUTİN DÖNEMLERİNDE İZLENEN DIŞ POLİTİKALARIN NATO İLE İLİŞKİLER DÜZLEMİNDE KARŞILAŞTIRMASI


Tezin Yürütüldüğü Kurum: Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2005

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: Kenan TURGUTOĞLU

Danışman: EREL TELLAL

Özet:

Bu araştırmanın amacı Rus dış politika çizgisi açısından NATO-Rusya ilişkilerinin önemini göstermek ve bu ilişkilerin seyrinin dış politikaya etkilerini incelemektir. Araştırma aynı zamanda Rus dış politikasının 1990 ve 2000'li yıllar açsısından farklılık ve süreklilik gösteren noktalarını, NATO-Rusya ilişkileri üzerinden belirlemeyi amaçlamaktadır. Bu çerçevede araştırma Rusya Federasyonu'nun SSCB'nin dağılmasından sonra yaşadığı ekonomik, sosyal ve siyasal boyutlu yapısal sorunları incelemekle başlamaktadır. Bu zorlu değişim sürecinde, özellikle dış politika yapım sürecini etkileyen politik aktörlerin mücadelesi araştırılmaktadır. Araştırmada Rus dış politikasının oluşturulmasına ilişkin teorik ve pratik tartışmalara örneklerle birlikte geniş yer verilmektedir. Buna ilaveten Batı'nın Rus dış politikasına ilişkin tutumu ve yansımaları geniş biçimde tartışılmıştır. 21. Yüzyılın başlarından itibaren Rusya'nın yaşadığı dönüşüm süreci açıklanarak dış politikaya etkileri açıklığa kavuşturulmaya çalışılmıştır. Çalışmada uluslararası siyasal, güvenlik ve ekonomik gelişmeleri Rusya'nın ulusal güç unsurları ile birlikte ele alınarak, çok boyutlu bir temelde yürüyen dış politikanın analizi yapılmıştır. Bu konular yanında Rus dış politikasında gerekli ve kaçınılmaz olan Batı ile ilişkiler geniş biçimde tartışma konusu yapılmıştır. Rusya'da Batı'yı algılamada önemli bir dış faktör olan NATO'nun dış politikaya etkilerine geniş yer verilmiştir. Dış politikanın Başkanlık dönemleri açısından kıyaslamalı bir analizi, bu sürecin belirleyici bir konusu olarak NATO-Rusya ilişkilerinin incelenmesi ile yapılmaya çalışılmıştır. Bunların yanında Rusya'nın NATO ile girdiği ilişkinin arkasında yatan nedenler ve işbirliğinin temelini oluşturarak ve ikili ilişkileri düzenleyen belgeler araştırma konusu olmuştur. Bütün bu incelemeler sonucunda Rus dış politikasının anlaşılmasında NATO'nun hem iç ve dış faktör olarak önemli bir yere sahip olduğu sonucuna varılmıştır. Ayrıca NATO-Rusya ilişkilerinin Rus dış politikasının karakterini yansıtmada pratik bir zemin oluşturduğu görülmüştür.