Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Doktora
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Ankara Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2013
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: AHMET PİŞKİN
Danışman: ALİ İNAL
Özet:Bu çalışma, ülkemizin önemli endüstri bitkilerinden şeker pancarı (Beta vulgaris L.)'na damla sulama sistemiyle verilen azot ve potasyumun verim ve kalite değerlerine etkisi ile azotun son uygulama zamanını tespit etmek amacıyla 2009-2010 yılları arasında, Türkiye Şeker Fabrikaları A.Ş. Şeker Enstitüsü Etimesgut (Ankara) Deneme İstasyonu Şefliği deneme tarlalarında yürütülmüştür. Denemeler tesadüf blokları deneme deseninde 4 tekrarlamalı olarak kurulmuştur. Azot uygulamaları 10, 13, 16, 19 ve 21 kg N da-1 olmak üzere 5 farklı düzeyden, potasyum uygulamaları ise 2.5, 5, 7.5 ve 10 kg K2O da-1 düzeylerinden oluşmuştur. Azotun son uygulama zamanını tespit etmek amacıyla yapılan çalışmada 13, 16 ve 19 kg da-1 azot düzeylerinin uygulamasına 1 Temmuz, 15 Temmuz, 1 Ağustos ve 15 Ağustos tarihlerinde son verilmiştir. Ayrıca, damla ve yağmurlama sulama sistemi ile sulanan şeker pancarının verim ve kalite değerlerini karşılaştırmak amacıyla araştırma alanının bitişiğine mutat yetiştirme uygulamalarının yapıldığı 1 dekarlık şeker pancarı parseli tesis edilmiştir. Araştırmalardan elde edilen sonuçların doğruluğunu desteklemek amacıyla her iki yılda uygulamaların karşılaştırmalı ekonomik analizleri yapılmıştır. Araştırma sonuçlarına göre uygulanan azot düzeyleri içerisinde en yüksek pancar kök verim değerleri; 2009 yılında 16 ve 19 kg N da?1 düzeylerinde 7435 ve 7839 kg da?1 olarak, 2010 yılında ise 19 kg N da?1 düzeyinde 9241 kg da?1 olarak elde edilmiştir. Her iki yılda da azot düzeyi artıkça pancar kök verimi 19 kg N da-1 düzeyine kadar artmış daha sonra azalmıştır. Uygulanan potasyum düzeyleri ise şeker pancarının verim ve kalite özelliklerini istatistikî olarak etkilememiştir. Her iki yılda da şeker pancarına verilen azot miktarı arttıkça azotun son uygulama zamanının öne alınması durumunda, şeker pancarı kökü arıtılmış şeker verimi yükselmiştir. Yapılan ekonomik analiz sonuçlarına göre en yüksek gelir; uygulanan azot düzeyleri içerisinde her iki yılda da 19 kg N da-1 düzeyinden, azotun son uygulama zamanı konuları içersinde ise 2009 yılında 13 kg N da-1 düzeyinin 15 Ağustos, 2010 yılında 16 kg N da-1 düzeyinin 15 Temmuz tarihinde uygulamasına son verilen konulardan elde edilmiştir. Şeker pancarının damla sulama sistemi ile sulanmasında yağmurlama sulama sistemine göre daha yüksek gelir elde edilmiş, ortalama % 60'da su tasarrufu sağlanmıştır. AbstractThis study, which was conducted on the experimental fields of Turkey Sugar Factories Co. Experiment Station in Etimesgut, Ankara, Turkey between 2009 and 2010, was carried out to determine the effect of nitrogen and potassium at different levels on the yield and the quality of sugar beet (Beta vulgaris L.) and also to determine the time of last nitrogen application in drip irrigation system. The experiments were planned as randomized block design with 4 replications. Five different levels of nitrogen, 100, 130, 160, 190 and 210 kg N ha-1 were applied in the study of nitrogen whereas 4 different levels of potassium, 25, 50, 75 and 100 kg K2O ha-1 were applied in the study of potassium. It was planned to apply 3 different levels of nitrogen, 130, 160, and 190 kg N ha-1 for 4 different timing experiments namely on July 1, July 15, August 1 and August 15 in order to determine the time of last nitrogen application. A parcel of 1000 m² was established adjacent to the research area for the practice of sugar beet cultivation principles in order to compare drip and sprinkler irrigation systems with respect to the yield and the quality of sugar beet. The comparative economic analyzes were carried out to support accuracy of the results obtained in studies of applications in two years. According to the results of research, the highest root yield was obtained from the levels of 160 and 190 kg ha-1 nitrogen applied in 2009 as 74.35 and 78.39 t ha-1, respectively. Highest root yield was obtained from the levels of 190 kg ha-1 nitrogen applied in 2010 as 92.41 t ha-1. In both years, root yield increased with increasing the dose of nitrogen until 190 kg N ha-1 level, then it decreased after the application of 190 kg N ha-1. Potassium levels did not affect on sugar beet yield and quality values statistically in two years. In both years, sugar yield increased depending on increasing the amount of application of nitrogen to sugar beet providing that the time of last nitrogen application could be brought forward it. According to the results of economic analysis, the highest income among the nitrogen applications was obtained from 190 kg N ha-1 in both years. The highest income was obtained from 130 kg N ha-1 level which was applied last time on August 15 in 2009 and 160 kg N da-1 level which was applied at last time on July 15 in 2010 with respect to the time of last application of the nitrogen levels. Drip irrigation system helped farmers get more income than sprinkler irrigation system in both years and at an average of 60 % water savings were achieved in drip irrigation system.