Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Doktora
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2014
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: ALPER UZUN
Danışman: MEHMET SOMUNCU
Özet:Ege ve Marmara bölgelerinin sınırında bulunan, yüksek ve arızalıtopografyadan olusan Madra Dagı; yüzyıllardır insanlar tarafından kullanılmakta,farklı arazi kullanım sekillerine ev sahipligi yapmaktadır. Bu arastırmada; MadraDagı’nda dogal kaynakların korunması ve alanda yasayan halkın refah düzeyininyükseltilmesi için sürdürülebilir kalkınma konusunda üretilecek politikalar veyapılacak planlama ve strateji çalısmalarına temel olusturulmak üzere daglıkalandaki dogal ve beseri kaynakların saptanması ve degerlendirilmesi amaçlanmıstır.Bu çerçevede arastırmanın amaçlarından biri de daglık alanda yasayan yerel halkınçevrenin korunması, kaynakların sürdürülebilirligi ve sürdürülebilir kalkınmakonusundaki bilgi düzeyleri ve egilimlerinin belirlenmesidir.Arastırma kapsamında; masa bası çalısmaları ve saha çalısmaları yapılmıstır.Saha çalısmaları sırasında 440 kisi ile anket yapılmıs, gözlem ve görüsmelerle,yapılan anketler desteklenmistir. 77 sorudan olusan anket formundan 233 adet verielde edilmis ve bu veriler SPSS 20.0 programına aktarılmıstır. Anketler frekans veortalama degerleri verilerek yorumlanmıstır. Gözlem yolu ile yerel halkın gündelikfaaliyetleri, dogal çevre ile olan iliskileri ve daglık alanı kullanım sekilleri tespitedilmistir. Gözlemler sırasında sıklıkla fotograf çekimi metodu da kullanılmıstır.Çekilen fotograflar köylere göre tasnif edilmis ve bu fotograflar hem tez metnininzenginlestirilmesinde hem de arazi bilgilerini gözden geçirmede kullanılmıstır.Uzaktan algılama ve cografî bilgi sistemleri teknolojileri kullanılarakarastırma alanının arazi örtüsündeki ve arazi kullanımındaki zamansal degisimlertespit edilmistir. Uydu görüntüleri aracılıgı ile olusturulan arazi sınıflarının dogrulugunun sınanması islemi için de saha çalısmaları yapılmıstır. Arastırmaalanının farklı noktalarından GPS alıcısı ile noktalar alınmıs ve bu referans noktalarıuydu görüntüleri ile karsılastırılmıstır. Arastırma alanında kalan yerlesmelerintarihçesini tespit etmek amacıyla temettuat defterleri elde edilmistir.Elde edilen bulgulara göre arastırma alanının sürdürülebilir kalkınmaprensiplerine göre kullanılmadıgı tespit edilmistir. Yerel halk, Madra Dagı’nınsundugu fiziki sartlara farklı sekillerde adapte olmustur. Yerel halk, gelirleridogrultusunda dogal çevreyi hem kullanmakta hem de algılamaktadır.Arastırma alanının geçmisinde; tarım, hayvancılık, arıcılık, bagcılık vetoplayıcılık faaliyetleri ile karsılasılmaktadır. Günümüzde ise alandaki ekonomikaktivitelerde degisiklikler oldugu tespit edilmistir. Örnegin, fıstıktan elde edilengelirin yüksek olması nedeniyle Kozak havzasında ekonomik faaliyetlere çam fıstıgıegemen olmus ve havzadaki bagcılık faaliyeti çogu hane tarafından terkedilmistir.Arastırma alanındaki hayvancılık ve arıcılık faaliyetlerinde gerileme olmustur.Arıcılık faaliyetini ısrarlı bir sekilde devam ettiren Degirmenbası ve Gümeliköylerinde, geçim sıkıntısı ile karsılasılmamıstır. Dagın dogu ve kuzeydogusundahayvancılık ve kestanecilik ön plana çıkmaktadır. Ayrıca, mevsimlik isçilige baglıolarak, on kilometre ötelerinde bulunan Kozak’ı Almanyaları seklindedüsünmektedirler.Kisilerin yaslarına ve gelir durumlarına göre dogal çevreye ve sürdürülebilirkalkınmaya yönelik algıları degismektedir. Kozak havzası sakinleri için fıstık çamıönemli bir dogal kaynaktır. Buna karsılık Korucu köylüleri için ormanlar daha çokodun ve insaat amaçlı kullanılan dogal kaynaktır. Yine Kozaklılar, gelirlerinin293temelini çam fıstıgı ormanları olmasından dolayı, yangın ve yangın tehditlerine karsıhassastırlar.Sonuç itibariyle, fiziki ortam olarak uygun olan Madra Dagı’nın sakinlerininde fikri olarak sürdürülebilir kalkınmaya açık oldukları tespit edilmistir. Dagınsakinleri, yereldeki potansiyellerini göz önünde bulundurarak, sürdürülebilirkalkınma araçları olarak organik tarım, et ve süt ürünlerini düsünmektedirler. Digerbir ifadeyle, tarım ve hayvancılık kapsamında daglık alanlarda sürdürülebilirkalkınmanın gerçeklesebilecegi algısı söz konusudur. Bu noktada yapılması gereken,hem alana hem de alanın kullanıcılarına yönelik faaliyetlerin planlanması ve hayatageçirilmesidir. Planlanan faaliyetler; kamu kurum ve kuruluslarını, sivil topumörgütlerini, kooperatifleri ve yerel halkı, diger bir ifade ile tüm paydaslarıkapsayacak sekilde olmalıdır.AbstractMadra Mountain, which is located on the borders of Aegean and Marmararegions and is formed by high and rough topography; is being used by the people andit hosts different types of land use for ages. Determining and evaluating the naturaland humane resources in the mountain area to form a basis for the policies, planningand strategy works about sustainable development for protecting the naturalresources and raising the welfare of the residents on Madra Mountain; are aimed inthis study. In this regard, one of the aims of this study is determining the levels ofknowledge and tendencies of the local people of the mountain area about thepreservation of the environment, sustainability of the resources and sustainabledevelopment.Within the context of this research, desk works and field surveys have beendone. 440 public surveys have been done during the field surveys and the surveyshave been reinforced with observations and interviews. 233 numbers of data havebeen gathered by the survey form which is composed of 77 questions and the datahave been transformed to SPSS version 20.0. Surveys have been interpreted bydetermining frequency and average values. By observation, the daily activities of thelocal people, their relationship with natural environment and their use of themountain landscape have been determined. Photography method has been frequentlyused during the observations. The photos taken have been sorted with regard to thevillages and have been used both in enriching the thesis and revising the informationabout the landscape.Temporal changes in the land cover and use of land in the landscaperesearched have been determined using remote perception and geographical295information technologies. Field surveys have been done to prove the accuracy of landtypes which were formed by satellite images. Different points within the researcharea have been marked by a GPS receiver and these points referred have beencompared with satellite images. To evaluate the history of the settlements in theresearch area some registry books have been obtained.According to the findings the research area has not been used with respect tothe principles of sustainable development. The local people have adapted to thephysical conditions of Madra Mountain. They use and perceive the naturalenvironment in accordance with their income.In the past of the research area, you come across activities of agriculture,livestock breeding, apiculture, viticulture and foraging. However, changes in theeconomical activities have been observed today. For example, viticulture has beenabandoned by many people in Kozak basin and pine nut economy has been dominantbecause the income gained by selling pine nut is high. Also, there has been a declinein stockbreeding and apiculture activities. And we haven’t observed financialdifficulties within the villages of Degirmenbası and Gümeli who are continuingapiculture activities insistently. In the east and northeast of the mountain,stockbreeding and chestnut gathering is in the foreground. They also see the Kozakbasin, which is ten km’s away, as their Deutschland because of seasonal workopportunities.The perception of people for sustainable development and naturalenvironment changes according to their ages and level of income. Pine tree is a veryimportant natural resource for the inhabitants of Kozak basin. On the other hand, forthe people in Korucu village, the forest is a source which is used for wood and296building. Again, the Kozak people are very sensitive to fires and fire threats becausethey see the pine forest as the source of their income.Consequently, it has been determined that the inhabitants of Madra Mountain,which is physically suitable for sustainable development, are open to sustainabledevelopment. The inhabitants of the mountain think of organic agriculture, meat andmilk products as sustainable development tools considering their potential within thelocal area. In other words, the perception that sustainable development within thecontext of agriculture and stockbreeding can be accomplished is available. What is tobe done at this point is planning and implementing activities intended both for thelandscape and the users of the land. Planned activities should involve the publicinstitutions and organizations, NGOs, co-operative foundations and local people; inother words, all the shareholders.