Eskişehir-Mihalıççık-Karaçam köyü civarı yeşil renkli kalsedon oluşumlarının jeoloji, mineraloji ve gemolojisi


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Ankara Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2019

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: ELİF KILIÇ

Danışman: ZEHRA SEMRA KARAKAŞ

Özet:

Eskişehir-Mihalıççık-Karaçam Köyü civarında yüzeyleyen Üst Kretase yerleşimli ofiyolit birimlerindeki peridotit ve serpantinleşmiş peridotitler ile silisleşmiş birimler içerisinde farklı renklerde Kalsedon oluşumları izlenmektedir. Bu çalışma ile Karaçam köyü Adatepe ve Belek sektörleri civarında bulunan farklı renklerdeki kalsedonların jeolojik, mineralojik-petrografik (XRD, raman spektroskopisi), jeokimyasal ve gemolojik özellikleri incelenmiştir. Çalışma alanında iki tür kromit içerikli kromlu kalsedon oluşumu olabileceği düşünülmektedir. Birinci tür, çalışma alanının Belek sektöründe gözlenen koyu yeşil renkli kalsedonlar olup, doğrudan serpantinitler ve lateritleşmiş serpantinitler içinde bulunurlar. İkinci tür ise Adatepe sektörü içinde beyaz-krem renkli silisleşmeler içinde lateritlerle birlikte gözlenen genellikle beyaz ile yeşil arasında değişen renkler sunan ve aynı zamanda açık gri, gri, kahve ve kızıl renkli kalsedonları da içeren oluşumlar şeklindedir. Mikroskobik verilerde mikrokristalen kuvars, ağsal biçimde gelişmiş kalsedon damarcıkları ve dolgularına, kromit-hersinit ile hematit ve götit türü demir bileşenlerinden oluşan opak minerallere rastlanmıştır. X-Işınları kırınımı ve konfokal raman spektroskopisi çalışmalarında alfa kuvars, kristobalit, tridimit ve moganit ile melanofilogit mineralleri ile amorf silika belirlenmiştir. Saha verileri ve melanofilogit mineralleri beyaz renkli silisleşmelerin hidrotermal çözeltilerle oluşmuş olabileceklerini düşündürmektedir. Birinci tür oluşumlu örneklerde Cr, Ni, Al ve V ile Co element içerikleri, ikinci türdeki oluşumlara göre daha yüksektir. Bu kalsedonların gemolojik verilere göre ışık kırma indisleri 1.53 ve 1.54, özgül ağırlık değeri 2.53 bulunmuştur. Krom içeriği yükseldikçe chelsea filtresi ile bu tür yeşil kalsedonların daha pembe renkler sergiledikleri belirlenmiştir. Elde edilen verilere göre, Karaçam köyü civarında kromit içerikli yeşil renkli kalsedonların varlığı belirlenmiş olup, bunların literatürdeki diğer yeşil renkli kromlu kalsedonlarla karşılaştırılmaları yapıldığında incelenen kalsedon oluşumlarından kısmen farklı karakteristikler sergilediği belirlenmiştir. The different color of chalcedony occurrences are observed in peridotites, serpantinized peridotites of ophiolites emplaced at Upper Cretaceous and silicified units around Karaçam Mihalıççık village of Eskişehir. In this study, the geological, mineralogical-petrographical (XRD, Raman spectroscopy), gemmological and geochemical features and characteristics of chalcedonies in different colors at Adatepe and Belek sectors around Karaçam village area are investigated. It is supposed that there should be chromite bearing two chrome chalcedony occurrences in the investigated area. The first type occurrence is represented by dark green chalcedonies and is located in serpentinites and lateritic serpentinites in Belek sector. The second type chalcedonies are mostly white to green and additionally light grey, grey brown and reddish brown in colors and are observed in white to cream colored silicifications together with lateritized serpentinites. Microscopic studies have revealed cryptocrystalline quartz, stockwork type chalcedony veins and fillings and chromite-hercynite and goethite, hematite type iron oxide ores as opaque minerals. Alpha quartz, cristobalite, tridymite, moganite, melanophlogite and amorphous silica minerals are detected by XRD and confocal raman spectroscopy studies. The field investigations and melanophlogite mineral findings assume that white colored silicification should have been formed by hydrothermal solutions. Cr, Ni, Al, V and Co element contents at the first type of chalcedony occurences are higher than the second type chalcedony occurences. Gemmological tests applied to these chalcedonies display refractive index of 1.53 to 1.54 and specific gravity of 2.53. As the chromium contents of samples get higher, the pink reactions on Chelsea Filter get stronger. According to obtained data, the existence of chromium chalcedony occurrences is shown in Karaçam Village region. When compared with their geochemical and gemmological characteristics with the ones cited in literature, they display different characteristics than the other green chalcedony occurrences of the world.