Türkiye'de Cumhuriyet Dönemi düşüncesinde din eğitimi


Tezin Türü: Doktora

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2020

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: ALİ KEMAL ACAR

Danışman: RECAİ DOĞAN

Özet:

Bu çalışmanın amacı, Cumhuriyet döneminde (1920-2020) yaşamış ya da yaşamakta olan diyanetten milli eğitime farklı bürokratik görevler üstlenen; çeşitli siyasi ekollere mensup, din eğitimcilerinin de içinde olduğu akademinin farklı alanlarında görevli diğer yandan şair, yazar, aktivist vb. özellikleri ile geniş bir yelpazeden seçilen ve din eğitimi konusunda görüşleri olan düşünürlerin Cumhuriyet dönemi din eğitimi tecrübesine bakışları, uygulamalara dair etkileri, eleştirileri, takdirleri, hedefleri bunun yanısıra çerçevesi oluşturulan, güncelliğini ve önemini koruyan din eğitimi konularındaki görüşlerinin belirlenmesi ve değerlendirilmesidir. Cumhuriyet dönemi; ilk (1920-1946), orta (1946-1980) ve son dönem (1980-2020) şeklinde tasnif edilmiştir. Literatürden alınan ve düşünürler üzerinden belirlenen hususlar onların yaklaşımıyla tematik olarak değerlendirilmiştir. Dönemin genel özelliklerini yansıtan ya da öne çıkan düşüncelere metin olarak yer verilmiştir. Dönemler arasında karşılaştırmalara gidilmiştir. Ayrıca temalar ilahiyat eğitimi alan ve ilahiyat eğitimi almayan düşünürler mukayesesiyle de ele alınmıştır. Tanzimattan bugünlere kadar din eğitiminin yaşam öyküsü denilebilecek tarihi süreç hakkında çalışmanın muhtevası dikkate alınarak bir çerçeve oluşturulmaya çalışılmıştır. Düşünürlerin din eğitiminin gerekliliğine dair temellendirmeleri ağırlıklı olmak üzere din eğitiminin içeriği, amaç ve metotlarına yaklaşımları değerlendirilmiştir. Din dersinin statüsü, imam hatip okulları, ilahiyat fakülteleri, diyanet, vaaz ve hutbeler gibi din eğitiminin örgün ve yaygın eğitimdeki uygulama ya da kurumları düşünürlerin bakışıyla incelenmiştir. Onların; laiklik, zorunlu DKAB dersi, Alevilik, çokkültürlülük vb. günümüzle daha ilgili konularda yaklaşımları üzerinde durulmuştur. Sonuçta ise tüm temalar değerlendirilmiş, dikkat çeken hususlar öne çıkarılmış, düşünürlerin yaklaşımıyla geleceğe dair bir perspektif oluşturulmaya gayret edilmiştir. The aim of this study is to undertake different bureaucratic duties from the religion that lived or was living in the Republican period (1920-2020) to national education; On the other hand, he is a member of various political schools and also works in different areas of the academy, where religious educators are included. On the other hand, he is a poet, writer, activist, etc. It is the determination and evaluation of the opinions of the thinkers who are selected from a wide range of characteristics and have a view on religious education, their views on the religious education experience of the Republican era, the effects, criticism, appreciation, objectives of the practice, as well as the framework of religion education that maintains its current and importance. Republican era; It was classified as first (1920-1946), middle (1946-1980) and last period (1980-2020). The issues taken from the literature and determined through the thinkers were evaluated thematically with their approach. The thoughts reflecting or reflecting the general characteristics of the period are included in the text. Comparisons were made between the periods. In addition, the themes were handled by comparison of thinkers who received theology education and did not receive theology education. From the Tanzimat to the present day, a framework was tried to be created by considering the content of the study on the historical process that can be called the life story of religious education. The content of religious education, its approach to methods and aims were evaluated, mainly based on the necessity of thinkers on religious education. The status of the religious lesson has been examined from the viewpoint of the thinkers in the formal and non-formal education of religious education such as imam hatip schools, theology faculties, religious education, sermons and sermons. They; secularism, compulsory DKAB course, Alevism, multiculturalism etc. Approaches on issues related to today are emphasized. As a result, all the themes were evaluated, the points that attracted attention were highlighted and efforts were made to create a future perspective with the approach of thinkers.