Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Ankara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2010
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: HAKAN KOĞAR
Danışman: ÖMAY ÇOKLUK BÖKEOĞLU
Özet:Literatürde uç değer analizlerinin, yapılacak tüm bilimsel çalısmalardaistatistiksel analizlerin sağlıklı sonuçlar üretmesi için önemli bir temelolusturduğu belirtilmektedir. Bu çalısmanın amacı, ölçek puanlarında gözlenenuç değerlerin geçerlik ve güvenirlik kanıtları üzerindeki etkilerini incelemektir.Bu amaçla, Epistemolojik İnanç Ölçeği kullanılarak 578 kisilik bir örneklemgrubundan elde edilen veri seti, seçkisiz olarak n=100, n=300 ve n=500 olmaküzere üç farklı örneklem büyüklüğüne ayrılmıstır. Tek değiskenli uç değerbelirleme yöntemlerinden “Z puanına dönüstürme, kutu grafiği, normal dağılımeğrisine sahip histogam grafiği ve normal olasılık grafiği”; çok değiskenli uçdeğer belirleme yöntemlerinden ise “Mahalanobis Uzaklığı, Cook Uzaklığı veKaldıraç Noktası” yöntemleri üç farklı örneklemde, uç değerlerin belirlenmesiamacıyla kullanılmıstır.Birinci asamada, tek değiskenli uç değer belirleme yöntemlerinden enaz üçünün ortak olarak belirlediği uç değerler, tek değiskenli uç değer; çokdeğiskenli uç değer belirleme yöntemlerinden ise en az ikisinin ortak olarakbelirlediği uç değerler, çok değiskenli uç değer olarak tanımlanmıstır. İkinciasamada literatürde uç değerlerle bas etme nin farklı yöntemleri olarakbelirtilen üç yöntem ile yapılan islemler sonucu ölçeğin geçerlik ve güvenirliğitekrar incelenmistir. Bu üç yöntemden ilki belirlenen tek değiskenli ve çokdeğiskenli uç değerlerin silinmesi yöntemi; ikincisi, belirlenen tek değiskenli veçok değiskenli uç değerlerin veri setinde korunması yöntemi ve üçüncüsü, tekdeğiskenli ve çok değiskenli uç değerleri barındırması nedeniyle normaldağılmayan faktörlere uygulanan veri dönüsümü yöntemidir.Faktör puanlarına uç değer belirleme yöntemleri uygulanması ve farklıuç değerlerle bas etme yöntemlerinin tanımlanmasının ardından her bir verisetine geçerlik kanıtları elde etmek amacıyla, gruplar arası ayrısma vefaktörler arası iliski yöntemleri uygulanmıstır. Güvenirlik kanıtları elde etmekamacıyla ise Cronbach alfa güvenirlik katsayıları incelenmistir. Uç değerlerlebas etme yöntemlerinden elde edilen bulgular karsılastırılarak incelenmistir.Bu islem her bir örneklem büyüklüğü için ayrı ayrı uygulanmıstır. Ayrıca, uçdeğerlerle bas etme yöntemlerinden elde edilen bulgular örneklem büyüklüğüile iliskilendirilerek tartısılmıstır.Bu çalısmanın sonunda, uç değerler silindiğinde, gruplar arası ayrısmayöntemi ile elde edilen yapı geçerliği ve Cronbach alfa güvenirlik katsayısı ileelde edilen güvenirlik kanıtlarının literatürden elde edilen bulgular ile dahatutarlı sonuçlar verdiği saptanmıstır. Hem literatürde, hem de bu arastırmada,faktörler arası iliskilerin birbirinden farklılastığı ve tutarsız sonuçların eldeedildiği görülmektedir. Uç değerlerin korunması yönteminde faktörler arasıiliskilerin genellikle yüksek olduğu, ancak bazı durumlarda faktörler arasıiliskilerin uç değerlerin silinmesi yöntemine göre daha düsük sonuçlar verdiğigörülmektedir. Genel olarak geçerlik ve güvenirlik kanıtları incelendiğinde, uçdeğerleri silme yönteminin uç değerlerle bas etmede daha etkili olabildiği, veridönüsümü uygulama ile uç değerleri veri setinde koruma yöntemlerinin uçdeğerlerle bas etmede daha yetersiz kaldığı ortaya çıkmıstır. Ayrıca, veridönüsümü uygulama ile uç değerleri koruma yöntemlerinin birbirleriyle tutarlısonuçlar verme eğiliminde oldukları saptanmıstır. Ayrıca uç değerlerin,istatistiksel analizlerin gücünü azaltıcı, t değerleri ve korelasyon katsayılarınıdeğistirici bir etkiye sahip olduğu tespit edilmistir. Bunun yanı sıra faktörlere aitdağılım özellikleri ve örneklem büyüklüklerinin uç değerlerin sayısı ve etkisindeönemli olduğu gözlenmistir.It is stated in the literature that the analysis of outliers is crucial in orderthat all scientific studies are carried out in a statistically correct way. The aimof the current study is to examine the effects of the outliers observed in thescores of scales on the validity and reliability evidence. Considering the theaim of the study and using Epistemological Beliefs Scale (Schommer,1990),the data set which includes 578 participants, was divided into randomlychosen three different samples which are n=100, n=300 and n=500. The zscore transformation, drawing box plots, histogram with normal curve andnormal Q-Q plot chosen from univariate outlier identification methods, andMahalanobis Distance, Cook Distance and Leverage Value chosen frommultivariate outlier identification methods were administered to each samplesize.At the first stage, the outliers which were found common by at leastthree of the methods of univariate outlier identification were defined asunivariate outliers, and the outliers which were found common by at least twoof the methods of multivariate outlier identification were defined as multivariateoutliers. At the second stage, three different methods of dealing outliers weredefined. The first method is the removing the outliers which includes theremoving of identified univariate and multivariate outliers. The second methodis outlier holding method which means the preservation of identified univariateand multivariate outliers. The last method is the data transformation methodwhich means the applying of data transformation to the factors which are notnormally distributed owing to the inclusion of univariate and multivariateoutliers.After outlier identification methods had been applied to factor scoresand methods to handle outliers had been defined, Differentiation BetweenGroups and Correlation Between Factors methods were administered to eachdata set to obtain validity evidence and Cronbach’s alpha coefficients measurewas performed in order to obtain reliability evidence. The findings of themethods of handling outliers were analyzed by comparing with each other.This process was applied to each sample size separately. Additionally, the findings of the methods of handling outliers were investigated in relation tosample size.By removing outliers, the results of the current study revealed thatconstruct validity found by using the Differentiation Between Groups methodand the reliability evidence found by using Cronbach’s alpha coefficients aremore consistent with the previous studies in the literature. It is seen thatCorrelation Between Factors varied and inconsistent results were found inboth the current research and the previous studies in the literature. In general,when the results of validity and reliability evidence were analyzed, it was foundthat removing method was more effective in handling outliers, and themethods of the data transformation and preserving the outliers in the data setmight be inefficient in dealing with the outliers. Moreover, it was found that theoutliers have effects to decrease the power of the statistical analysis andchange the correlation coefficients and t values. Additionally, the properties ofdistribution and sample size were found to play an important role in thenumber and the effect of the outliers.