Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2014
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: BURÇAK SÖNMEZ
Danışman: DERYA HASTA
Özet:“Kamu Bürokrasisinde Yolsuzluğun Yapılasması” konulu tezçalısmasında, modernitenin yükselisi ile birlikte imal edilmis risklerin enönemlilerinden kabul edilen yolsuzluğun, Türkiye kamu bürokrasisindeyapılasıp yapılasmadığını ortaya koymak için betimleyici ve açıklayıcı birçalısma yapılması amaçlanmıstır. “Uluslararası Seffaflık Örgütü”nün yapmısolduğu yolsuzluk indeksinde orta sıralarda bulunan Türkiye, yolsuzluğunulusal ve uluslararası düzeyde olumsuz sonuçlarıyla karsılasmaktadır. Birçokili deprem bölgesinde bulunan Türkiye, geçmiste yasadığı küçük ölçeklidepremlerde umulmadık can kayıpları yasamıs ve gelecekte olması olasıdepremlerden büyük korku duymaktadır. Korkunun temelinde yatan, yapılanbinaların sağlamlığına güven duyulmamasıdır. Kamu bürokrasisindeki isleyisinbir sonucu olarak denetim görevi gereği gibi yapılamamıs ve bu süreçteyolsuzluk eylemleri gözyummalara neden olmustur. Uluslararası düzeyde ise,ülkelerin kalkınmasında önemli ekonomik kaynak sağlayan küresel sermayebirikiminden gerektiği sekilde yararlanılamamıstır. Bu süreçte de yine ülkeekonomisinin istikrarsızlıklar içermesinin ve yolsuzluk olaylarının varlığının birsonucu olarak küresel sermayenin çekilebilmesi için güvenilir bir adresolunamamıstır. Bundan hareketle, kamu bürokrasisinin ‘belediyeler’ veyolsuzluğun da ‘rüsvet alma / verme’ olarak sınırlandırıldığı çalısmada, teorikçerçeve Antony Giddens’ın “Yapılasma Kuramı” üzerine bina edilerek, rüsvetpratiğinin yapılasmasının varlığı aranmıstır. Yapılasma Kuramı’nın akısındayer alan önermelere göre dizayn edilen çalısmada, nitel ve nicel arastırmateknikleri kullanılmıstır. Üç farklı siyasi partinin birbirleriyle kıyaslanabilir230özellikteki belediyelerinde yapılan arastırmanın sonuçlarına göre, rüsvetpratiğinin yapılastığı sonucuna varılmıstır; çünkü gündelik yasamda birçokrüsvet pratiğiyle karsılasıldığı dile getirilmistir. Bu yapılasma sürecinde,‘yapısal’ ve ‘bireysel’ faktörler önemli rol oynamıstır. Son yıllarda yapılançalısmalarda hantallastığı ve islerliğini yitirdiği dile getirilen kamubürokrasisinin, yapısal faktörlerin olusmasına zemin hazırladığı görülmüstür.‘Kurallar’ ve ‘kaynaklar’ baslığı altında değerlendirilen ‘mevzuat’, ‘yolsuzluknormları’, “benim memurum isini bilir” türünden yaygın anlayıs, ‘maddeselkaynaklara düskünlük’ ve ‘takdir yetkisi’ bireyleri baskılayıcı rol üstlenmekte verüsvet pratiğinde tetikleyici gücü olusturmaktadır. Öte yandan, rüsvetinyapılasması sürecinde, birey de aktif rol üstlenmekte ve ‘rüsvetin varlığına’iliskin sahip olduğu ‘bilgililik’ ile harekete geçmektedir. Süreç içerisinde rüsveteyleminde gerekçeler olusturan birey, eylemini rutinlestirmekte ve rüsvetiyasamının bir parçası haline getirecek sekilde kendisini konumlandırmaktadır.Çalısmada elde edilen politik çıkarımlar; Türkiye’de yolsuzluğun siyasidinamiklere kıyasla daha çok toplumsal ve kültürel değerlerle açıklanmasıgerekliliği, yolsuzluk eyleminin olusmasında sadece alan taraf olarak kamubürokratlarının değil, aynı zamanda veren taraf olarak yurttasların da önemlirol oynaması ve rüsvet eylemine elverislilik tasıyan kamu kurumlarında‘yolsuzluk normlarının’ etkinlik kazanması olarak sıralanmıstır. Ayrıca bireyinde etkin olmasının sonucu olarak yolsuzluğun yapılasmasının sadece yapısalbir sorun olarak görülmemesi, çözümlenebilir bir sorun olarakdeğerlendirilmesi sonucunu doğurmustur. Yolsuzlukların önlenmesindeyapısal ve bireysel faktörlerin etkisini ortadan kaldırmayı hedef alan uzunvadeli politikalar üzerinde durulması gerekmektedir.AbstractIn this dissertation titled “Structuration of Corruption in PublicBureaucracy”, corruption- one of the major human-made risks that wasproduced with the rise of modernity- is analyzed with a more descriptive andexplorative approach to see if it was constructed and embedded withinTurkish Public Bureaucracy. As a country who occupies a mid-level place inthe index prepared by the International Transparency Organization, Turkeyconstantly faces negative impacts of corruption on both national andinternational levels. Having many of its cities in earthquake risk zones, inprevious minor scale earthquakes lost unexpected amounts of its people andthis fact had caused a major fear from the possible future incidents. At theheart of this fear lies the deep mistrust for the strength of the infrastructures ofthe existing buildings. This is the result of lacking an effective investigatingbody within the public management system dealing with the proper buildingconstruction procedures. In other words, this fear originates from thecorruption within public bureaucracy. As to the international level, the globalmarket which is essential for development for any country had been not usedeffectively. In this juncture, in addition to facing instability in country’seconomy, also corruption played a negative role in providing a stable andtrustworthy profile and resulted in failing to draw global markets.Consequently, in this study, the structuration of bribery is sought in by limitingpublic bureaucracy to “municipalities” and corruption to “taking and givingbribes”, and theoretical background for his endeavor is provided by AnthonyGiddens Structuration Theory. In this study that was designed according to232the prepositions of Structuration Theory, both qualitative and quantitativemethods were applied. According to the findings of the study that focused onthree relatively compatible municipalities whose elected administratorsrepresented three different political parties, it is established that bribe isinstitutionalized due to its visibility in related daily activities. In thisinstitutionalization process both “individual” and “structural” factors playedcrucial roles. According to recent studies, public bureaucracy, which haswidely been characterized as becoming overly slow and more ineffective, isprone to creating structural factors contributing to corruption. The terms“regulations”, “norms of corruption”, the widely held notion of “my publicofficials know their way around things”, “devotion to material resources”, and“discretion” which are analyzed under the titles of “rules” and “resources”might play key roles in marginalizing people and might also lead to the spreadof bribery. On the other hand, during the process of institutionalization ofbribery, individual actors also take on effective roles and might start actingaccording to his or her awareness of the existence of bribery. Within theprocess, the individuals who start producing justifications for bribery routinizehis or her act and internalize giving or taking bribes as an essential part of hisor her life. The policy implications of the study; contrary to political arguments,corruption in Turkey needed to be analyzed and explained more using socialand cultural values, in the process of the act of corruption and strengtheningthe “corruption norms” within public bureaucracy, one must also analyze thebriber agent along with bribe taker institutional actor (public official).Additionally, with the gaining visibility of the individual actor one should notconsider the institutionalization of corruption as an issue emanating from the233structure itself, encouraged the arguments that corruption can be analyzedeffectively with a more broad approach. It is also suggested to promote anddevelop long term political interventions aiming at diminishing the impacts ofboth structural and individual actors.