Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Doktora
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Ankara Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2018
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: NİLÜFER AKCİ
Danışman: AZİZ KARAKAYA
Özet:Buğday ülkemizde yaygın olarak ekilmektedir. Pas hastalıkları buğday verimini ve kalitesini etkileyen en önemli biyotik faktörler arasındadır. Puccinia graminis f. sp. tritici tarafından meydana getirilen kara pas hastalığı buğdayın en eski bilinen hastalıklarından birisidir. Kara pas hastalığı Türkiye'de Kastamonu ilinde yaygın olarak görülmektedir. Ek olarak, ülkemizde en yaygın olarak görülen Berberis vulgaris ve diğer Berberis türleri yoğun olarak Kuzey Anadolu bölgesinde görülmektedir.2016 ve 2017 yıllarında Kastamonu ilinde gerçekleştirilen bu çalışma ile Berberis türlerinde ve buğday bitkilerinde görülen kara pas hastalığı ırkları tespit edilmiştir. Berberis türleri Kastamonu ilinde yaygın olarak bulunmaktadır. Berberis türlerinin kara pas hastalığı ile enfekte olma durumu ve patojenik varyasyona olan etkisi araştırılmıştır. Berberis bitkilerinden alınan eziosporlardan 40 adet tek püstül izolatı elde edilmiştir. Berberis bitkilerinde en yaygın kara pas ırkı TTTTF olarak bulunmuştur. Berberis bitkilerinde görülen diğer ırkların yaygınlıkları sırasıyla RTTTF, RTTTC, TTTTC ve TTKTF olarak bulunmuştur. Buğdaylarda görülen kara pas hastalığı etmeninden 74 adet tek püstül izolatı elde edilmiştir. Kastamonu ilinde buğday bitkilerinde en yaygın ırk TTTTF bulunmuştur. Buğday bitkisinde görülen diğer ırkların yaygınlıkları sırasıyla TTKTF, TTTTC, TTKTC, RTTTF ve RTTTC olarak bulunmuştur. Türkiye'de yaygın olarak yetiştirilen 46 adet ekmeklik ve 14 adet makarnalık buğday çeşitlerinin sera şartlarında TTTTF, RTTTC ve RTTTF kara pas ırklarına karşı fide dönemi reaksiyonları tespit edilmiştir. Bu ırklara karşı hassas ve dayanıklı çeşitler görülmüş olup bu ırklara karşı farklı reaksiyon gösteren çeşitler de tespit edilmiştir.