Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Doktora
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Ankara Üniversitesi, Türk İnkılap Tarihi Enstitüsü, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2019
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: İbrahim Tavukçu
Danışman: TEMUÇİN FAİK ERTAN
Özet:İnönü Muharebeleri Türk İstiklal Harbi’nin dönüm noktalarından birini oluşturmaktadır. TBMM Hükümeti’nin askeri varlığının tartışıldığı, siyasal varlığının tehlikede olduğu, Türk milletinin istiklal ve istikbal kaygısı yaşadığı günlerde bu muharebelerde elde edilen başarılarla Anadolu’nun bağımsızlık mücadelesinde yeni bir aşamaya geçilmiştir. I. İnönü Muharebesi, TBMM Hükümeti’nin içerdeki siyasi ve askeri muhaliflere karşı ölüm kalım savaşı verdiği kritik bir evrede başlamıştır. Çerkez Ethem’in isyanı ile Yunan taarruzu beraber gelişmiş, TBMM Hükümeti’nin ordusu iki önemli sorunla aynı anda mücadele etmek zorunda kalmıştır. Bu muharebede düzenli ordu birliklerinin ortaya koymuş oldukları inatçı mücadele neticesinde Yunan Ordusu geri çekilmek zorunda kalmış, bu moral ve motivasyon ile Ankara’nın başını ağrıtan Çerkez Ethem isyanı bastırılmıştır. TBMM Hükümeti, bu muharebenin yaratmış olduğu sonuçtan istifade ederek içerdeki en güçlü muhalefeti tasfiye etmiş, iktidarını kuvvetlendirmiş, istikbalini ise güvence altına almıştır. I. İnönü Muharebesi’nden sonra düzenli ordu rüştünü ispat etmiş; Teşkilatı-ı Esasiye Kanunu ve İstiklal Marşı’nın kabulü başta olmak üzere devletleşme yolunda çok önemli adımlar atılmıştır. TBMM Hükümeti bu muharebenin bir sonucu olarak ortaya çıkan Londra Konferansı’nda İstanbul Hükümeti’ne ve İtilaf Devletleri’ne siyasal olarak varlığını kabul ettirmiş, milli hareketin temsilcisi olarak kabul edilmeye başlanmıştır. Londra Konferansı’nda bazı değişiklikler yapılan Sevr Antlaşması’nın Türkler tarafından kabul edilmemesi Yunanları Anadolu’da yeni bir taarruz harekâtına sevk etmiştir. İngiliz destekli Yunan Ordusu, Sevr Antlaşması’nı silah zoru ile Türklere kabul ettirmek amacıyla ikinci defa büyük bir taarruza kalkışmıştır. II. İnönü Muharebesi ile neticelenen bu taarruz, TBMM Hükümeti’nin Koçgiri isyanı ile meşgul olduğu sırada başlamış ve birincisine oranla çok daha kanlı ve şiddetli geçmiştir. Türk Ordusu, II. İnönü Muharebesi’nde sayıca üstün Yunan Ordusu’na karşı kesin bir galibiyet kazanmıştır. Bu başarının ardından İtalyanlar hiç baskı görmedikleri halde Anadolu’dan çekilmeye başlamış, Fransızlar Zonguldak’ı tahliye etmiştir. İngilizler ise Ankara ile doğrudan temas aramaya başlamıştır. Bu açıdan İnönü Mu ii harebeleri, bir yanı ile hem içerde hem de dışarda TBMM Hükümeti’nin siyasi olarak tanınmasını sağlarken diğer yanı ile İtilaf Devletleri’nin Anadolu’daki Milli Mücadele’ye bakışı açısından kırılmalara neden olmuş, politika değişikliğine yol açmıştır. Bu sonuçları itibariyle İnönü Muharebeleri, Türk İstiklal Harbi’nin en önemli aşamalarından birini teşkil etmesine rağmen, mevcudiyetleri dahi sorgulanan ve sonuçları açısından en çok tartışılan konulardan biri olmuştur. Bu tez çalışmasında, TBMM Hükümeti’nin içerde ve dışarda varoluş mücadelesi verdiği, Türk İstiklal Harbi’nin en kritik dönemlerinde yapılan İnönü Muharebeleri, tarihi belgeler ışığında askeri ve siyasi yönleriyle ele alınıp değerlendirilmiştir. İnönü Battles constitute one of the turning points of the Turkish War of Independence. During the days when the military presence of the Turkish Grand National Assembly was discussed, the political existence was in danger, and the Turkish nation experienced independence and future anxiety, a new stage was started in Anatolia's struggle for independence with the successes achieved in these battles. The First Battle of İnönü began at a critical stage in which the Turkish Grand National Assembly (TBMM ) fought a life-and-death battle against domestic political and military dissidents. The rebellion of Cerkez Ethem and the Greek offensive developed together, and the army of the Turkish Grand National Assembly had to deal with two important problems at the same time. In this battle, as a result of the determined struggle of the regular army units, the Greek Army was forced to retreat, and with this morale and motivation, the rebellion of Cerkez Ethem which made Ankara headache was suppressed. The Government of the Grand National Assembly took advantage of the result of this battle and liquidated the strongest opposition, strengthened its power and secured its future. After the First Battle of İnönü, the regular army proved its military presence, very important steps like Teskilat-i Esasiye Kanunu (Constitution) and the National Anthem have been taken on the way to nationalization. At the London Conference, which emerged as a result of this battle, the Government of the Grand National Assembly of Turkey imposed its political presence to the Istanbul Government and the Entente States and began to be accepted as the representative of the national movement. The Turks refused to accept the Treaty of Sevres, which had some changes in the London Conference, led the Greeks to a new offensive operation in Anatolia. The British-backed Greek Army attempted a major offensive for the second time in order to force the Turks to accept the Treaty of Sevres forcibly. This attack, which resulted in the Second Battle of İnönü, began when the Turkish Grand National Assembly was engaged in the Koçgiri Rebellion and was much more bloody and violent than the first. Turkish Army, in the Second Battle of İnönü, has won a decisive victory over the outnumbered Greek Army. After this success, the Italians started to withdraw from Anatolia even though they did not see any pressure and the French evacu iv ated Zonguldak. The British began to seek direct contact with Ankara. In this regard, İnönü Battles, provided the political recognition of the Government of the Turkish Grand National Assembly both inside and outside, on the one hand, and on the other hand, caused breaks in terms of the Entente States view of the National Struggle in Anatolia and led to policy change. Although İnönü Battles constitute one of the most important stages of the Turkish War of Independence, their existence has been disputed and they are one of the most controversial issues in terms of their results. In this thesis, İnönü Battles, which were held during the most critical periods of the Turkish War of Independence, where the Turkish Grand National Assembly struggled for existence both inside and outside, were discussed and evaluated in terms of military and politics in the light of historical documents.