Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2011
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: İREM YENDİ
Danışman: SERDAL BAHÇE
Özet:ÖZET Kayıt dışı ekonomi; tanımı nedenleri ve göstergeleriyle birlikte bir bütün olarak değerlendirilmesi gereken, önceleri daha çok gelişmekte olan ülkeler bağlamında tartışılırken, bugün gelişmiş ülkelerde de önemli boyutlara ulaşmış olan bir kavramdır. Vergi, sosyal güvenlik primi gibi gibi mali yükleri ödemekten ve emek piyasasına ilişkin düzenlemelerle idari prosedürlere uymaktan kaçınmak amacıyla yasal mal ve hizmetlerin kamu otoritelerinden gizlenmesi olarak tanımlanabilecek kayıt dışı ekonomi vergi gelirlerini azaltarak kamusal mal ve hizmet arzını sınırlamakta, bütçe açıklarına neden olmakta, kayıtlı ekonomide çalışanlar aleyhine haksız rekabete yol açmakta, maliye ve para politikalarının etkinliğini azaltmaktadır. Kayıt dışı ekonomi ile mücadelede uygulanacak politikaların başarısını arttırabilmek için kayıt dışı ekonomiye etki eden faktörlerin belirlenmesi önem taşımaktadır. İlgili literatür ve çalışmada gerçekleştirilen panel veri analizi dikkate alındığında, enflasyon, ekonomik özgürlük ve hükümet harcamalarının kayıt dışı ekonomi üzerindeki etkisi belirsizdir. Kişi başı gelir büyüme hızı, tarımın ekonomideki payı, marjinal en yüksek kurumlar vergisi oranı, demokrasi ve hesap verebilirlik arttıkça kayıt dışı ekonomi artarken; işsizlik, hizmet sektörünün ekonomideki payı, piyasa dostu kurumsal yapı endeksi arttıkça kayıt dışı ekonomi azalmaktadır. Kayıt dışı ekonomi çok sayıdaki motivasyonun oluşturduğu bir yapı olduğu için kayıt dışı ekonomi ile gerçekleştirilecek mücadele de çok boyutlu olmalıdır. Kayıt dışı ekonomi ile mücadelede uygulanacak tek yönlü bir politikanın başarısızlıkla sonuçlanma ihtimali yüksek olacaktır. Bu çerçevede, kamu tercihi teorisinin ileri sürdüğü “devlet başarısızlığı”nın kayıt dışı ekonomiye yol açtığı görüşü ve bu noktadan hareketle devletin ekonomideki rolünün azaltılması yönünde uygulanacak politikalar, salt deregüleasyon, ya da devletin kayıt dışı ekonomiyi azaltmak için “aşırı müdahaleci” politikaları kayıt dışı ekonomiyi azaltmada çözüm olarak görünmemektedir. ABSTRACT Shadow economy is a concept that needs to be evaluated as a whole by its definition, reasons and indicators, and while it was a concept which was previously discussed mostly within the context of developing countries, now it becomes a concept that has gained significant importance in developed countries. Shadow economy that could be defined as hiding the legal goods and services from public authorities in order to avoid from paying financial burdens such as tax, social security premium and to avoid from obeying the administrative procedures related to the labor market limits the demand for public goods and services by decreasing tax incomes, results in budget deficits, leads to unfair competition against those who works under registered economy, decreases the effectiveness of financial and monetary policies. Determining the factors that affect the shadow economy is important in order to increase the success of policies to be implemented in the struggle with shadow economy. When the panel data analysis performed in relevant literature and study is taken into consideration, the effect of inflation, economic freedom and government spending on shadow economy is indefinite. While the income growth rate per capita, the share of agriculture on economy, the highest rate of marginal corporate tax, democracy and accountability increase, as the unemployment, the share of service sector on economy, market friendly corporate structure index increase, the shadow economy decreases. Since the shadow economy is a structure that is formed by many motivations, the struggle against shadow economy must also be multi – dimensional. The possibility of unilateral policy that would be implemented in the struggle against shadow economy to result in fail is high. Within this framework, the view put forward by public choice theory stating that “state failure” leads to shadow economy, and from this point of view policies to be implemented in order to decrease the role of state on economy, absolute deregulation, or policies of the state for decreasing the rate of shadow economy are not considered as solutions to decrease the rate of shadow economy.