Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Ankara Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2007
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: Nebiye İnci" ÇETİN
Danışman: YUSUF KAĞAN KADIOĞLU
Özet:Mursal magmatik kayaçları; Divriği (Sivas) ilçesinin yaklaşık 30 km güney batısında Mursal Köyü çevresinde yüzeylemektedir. Bunlar başlıca Mursal siyenitoidi ve Yamadağ volkaniklerinden oluşmaktadır. Mursal Siyenitoidi özellikle Mursal Köyü’nün doğusunda, Höyüktepe’nin ve Hındının Sırtı eteklerinde önemli ölçüde ayrışma göstererek yüzlek vermiş ve yaklaşık olarak 6 km2’ lik küçük bir alanı oluşturmaktadır. Mursal Siyenitoidi ince ve iri kristalinli olup piroksenli andezit, silisleşmiş andezit, andezit ve aglomera türündeki kayaçlardan oluşan Yamadağ Volkanitleri tarafından örtülmektedir. Mikroskop altında Mursal Siyenitoidi; foid siyenit, foid monzosiyenit, ve foid monzosiyenit porfir bileşimindedir. Bu siyenitoid genel olarak ortoklaz, mikroklin, nefelin, plajiyoklaz, ± kuvars, ± piroksen ana bileşende, amfibol, titanit, apatit, zirkon ve opak mineral bileşimi içermektedir. Kayaçlarda kuvarsın genellikle silisleşme sonucu ikincil olarak oluştuğu gözlenmiştir. Mursal Siyenitoidi az da olsa oval ve yuvarlağımsı mafik magmatik anklavlar (MMA) içermektedir. Anklavlar daha çok ana kütlenin iri kristalize olanlarının içerisinde gözlenmektedir. Anklavlar; ince kristalin, subofitik dokulu, başlıca amfibol, piroksen ve oligoklaz-andezin mineralleri içererek diyorit ve kuvars diyorit bileşimindedir. MMA’ın yer yer iğnemsi apatit, kamamsı biyotit, poikilitik dokulu feldspat ve oceller dokulu kuvars ve feldispat içermeleri, magma karışım ürünü anklavlar olabileceğini göstermektedir.Raman Konfocal Spektrometresi çalışmalarında siyenitoid içerisindeki felsik minerallerin başlıca feldispat ve feldispatoidlerden oluştuğu gözlenmiştir. Feldispatoidlerin nefelin ve feldispatların ise ortoklaz ve albit bileşiminde olduğu ortaya konmuştur. Nefelinlerin 120, 198, 455, ortoklazların 280, 470, 510 ve albitlerin ise 275, 480 ve 510 Raman pik değerine sahip olduğu görülmüştür. Siyenit içerisindeki nefelinlerin önemli bölümü albit ve ortoklaza dönüşmüş olup ve nefelinler daha çok yamalar halinde kristalin içerisinde kalıntılar şeklinde gözlenmiştir. Piroksen kristallerinin önemli bir bölümünün tremolit, aktinolit ve hematite dönüştüğü belirlenmiştir.Yapılan jeokimyasal incelemeler sonucu Mursal Siyenitoidi’nin çoğunlukla alkalin ve metaaluminyumlu, Yamadağ Volkanikleri’nin subalkali ve metaaluminyumlu, anklav örneklerinin ise alkali-subalkali karakterli olduğu görülmektedir. Mursal Siyenitoidi’nin örneklerin önemli bir kısmı Na, K, Al açısından önemli ölçüde zenginleşme göstermektedir. Siyenitoid ve anklavların tektonik yerleşim diyagramlarında (Y-Nb, Y+Nb-Rb) Levha içi Granitleri (WPG) alanında yer aldığı görülmektedir. Yamadağ Volkanikleri’nin ise Volkanik Yay Granitleri (VAG) alanında yeraldığı görülmektedir. Eser elementlerin Okyanus Ortasısırtı Granitoidleri (ORG)’ne göre normalize edilmiş örümcek diyagramında ise daha çok LIL ve kısmen HFS elementlerince zenginleşme gözlenmektedir.AbstractMursal magmatic rocks crops out in the vicinity of Mursal village and approximately 30 km to Southwest of Divriği (Sivas). These magmatic rocks are composed of Mursal syenitoid and Yamadağ volcanic rocks. Mursal Syenitoid is extremely disintegrated and mostly crop out at Höyüktepe and at Hındının Ridge to the east of Mursal Village covering a small area about 6 km2. Mursal Syenitoid has fine and coarse crystalline texture and covers by Yamadag Volcanics comprised of pyroxene andesite, silicification andesit, andesit and aglomerate. The syenitoid is foid syenite, foid monzosyenite, and foid monzosyenite porphyry in the composition under the microscope. These rocks are mainly composed of orthoclase, microcline, nepheline, plagioclase, ± quartz ± pyroxene and amphibole, titanite, apatite, zircon and opaque minerals in rare amounts. Quartz are observed as a secondary mineral due to the silification within these rocks. Mursal Syenitoid has mafic magmatic microgranular enclaves (MME) in rare amounts. These enclaves are mainly observed within the coarse crystalline syenitoid. The enclaves have fine crystalline subophitic texture and are composed of amphibole, pyroxene and oligoclase-andesine in the composition of diorite and quartz diorite. These MME have acicular apatite, bladed biotite, poikilitic feldspar and quartz feldspar ocelli and hence are magma mixing-mingling enclaves in nature. Confocal Raman Spectrometry investigations reveal that the felsic minerals of the syenitoid are mainly composed of feldspars and feldispatoids. Feldispatoids are in the composition of nepheline and feldspars are in the composition of orthoclase and albite. Nepheline has 120, 198, 455, orthoclase has 280, 470, 510 and albite has 275, 480 and 510 Raman spectra pikes. Most part of the nepheline is largely to the transformed in to orthoclase and albite and nepheline is mostly observed as patches within these crystals. Pyroxene crystals are mostly altered to the tremolite, actinolite and hematite.Whole rock geochemistry reveals that Mursal Syenitoid is mostly alkaline and metaluminous, Yamadag Volcanic is subalkaline and metaluminus and MME are alkaline-subalkaline in nature. Most samples of Mursal Syenitoid show enrichment in Na, K, Al content. Tectonic discrimination diagrams (Y-Nb, Y+Nb-Rb) reveal within plate granite (WPG) origin for syenitoid and enclaves. Yamadag Volcanics mostly plot in the field of olcanic Arc Granite (VAG) in the discrimination diagrams. The ORG normalized elemental patterns of trace elements in spider diagrams reveal enrichment in LIL and slight enrichment in HFS elements.