Osmanlı idaresinde Kudüs mutasarrıflığ 1874-1914


Tezin Türü: Doktora

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2019

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: MOHANAD S. M. ALAMLEH

Danışman: HALİDE ASLAN

Özet:

Bu çalışma, 1874-1914 yılları arasındaki dönemde Kudüs özelindeki Osmanlı idaresini ele almaktadır. Osmanlı Devleti, 1874 senesinde önemli bir idari (idārī/idarî) değişikliğe giderek Kudüs Sancağı'nı "Kudüs-i Şerif Mutasarrıflığı" veya "Kudüs-i Şerif İdare-i Müstakillesi" adında doğrudan Bab-ı Ali (Bāb-ı 'Ālī/ Bȃb-ı 'Âlî) ile bağlantılı bir mutasarrıflığa çevirmiştir. Bu araştırmada 1874 tarihinden itibaren farklı yönleri ile birlikte bölgenin yönetimine ve idari taksimatına ışık tutmaya çabalanmış, ilk elden kaynaklara dayalı bir tetkik ve inceleme süreci aracılığıyla bilimsel kriterlere göre bir eser ortaya konmaya uğraşılmış, bu çerçevede karşılaştırma ve analiz yöntemleri de ihmal edilmemiştir. Tezin istenen bilimsel nitelikleri taşıması için araştırma alanının coğrafi sınırları ve içindeki meskun mahaller belirlenmiş, mutasarrıflık statüsü öncesi ve sonrasında var olan idare tarzı, dönemin en önemli gelişmelerine temas edilerek masaya yatırılmıştır. Mutasarrıflığın teşekkülü, kapsadığı yerleşim birimleri, yöredeki idare meclisleri incelenmiş, bölgenin ilgili zaman zarfında askeri, sivil, ekonomik ve kültürel yönleri irdelenmiştir. Köy, nahiye ve Bedevi mıntıkalarındaki yerel nüfuzlu güçlerin Mutasarrıflık Hükümeti ile ilişkisini etkileyen faktörler çözümlenmiş, gayrimüslim cemaatlere, yabancı devletlerin konsolosluklar üzerinden müdahalelerine, Yahudi göçüne ve Siyonist faaliyetlere değinilmiştir. Anahtar Kelimeler: Kudüs Mutasarrıflığı, Osmanlı idaresi, Kudüs, Filistin This study deals with the Ottoman administration in Jerusalem in the period between 1874-1914, when the Ottoman Empire made an important administrative amendment in Jerusalem which is transferring Jerusalem's Sanjak into "Jerusalem independent administration". The main objective from this study is to search the administration, its divisions, forms and methods from that period till the beginning of the First World War in 1914. Also, to spot the light on this era according to a scientific method based on research and scrutiny using preliminary sources, comparison and analysis. To take this study into consideration a specific geographic region was selected in Jerusalem. Thus the searches followed the management form before and after forming the metaphysical, and highlighted the changes occurred. Well, I searched in forming the Jerusalem independent administration, its divisions, and its administrative boards. In addition to the management of military, civil, economic, and social institutions. Actually, I analysed the effects that influenced and were influenced it from the local forces in the cities, towns, the Bedouin tribal areas and non-Muslim sects. Plus the foreign intervention, consulate, the Jewish immigration and the Zionist movement. Key words: Jerusalem administration, Ottoman administration, Jerusalem, Palestine.