Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Ankara Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2020
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: Şakir Şenol Şahin
Danışman: Mesut Yılmaz
Özet:Bu tez çalışmasında, anakol öncesi (PMS) evrim aşamasında bulunan ve kendilerini oluşturan yıldızlar arası (karanlık) gaz bulutunun içerisinde kısmen veya tamamen gömülü durumda veya bu bulutsuların çok yakınlarında yer alan orta kütleli (çok azı F türünden, çoğunluğu B veya A tayf türünden; M < 10 Mʘ olanları) "ön yıldız" (proto yıldız) lar olarak tanımlanan Herbig Ae / Be (HAeBe) yıldızları (Herbig 1960) arasından seçilen bazı hedefler incelendi. Bu tür yıldızların çoğunda görülen ışık değişiminin fiziksel mekanizması kesin olarak anlaşılamamıştır ancak, çevresel proto-diskin yıldızı örtmesi sonucunda ortaya çıktığı düşünülmektedir ayrıca çevrelerindeki maddenin tayfları üzerindeki katkısından dolayı, doğru tayf türü analizleri de her zaman yapılamamaktadır. Bu yıldızların çoğu dahil oldukları bulut kompleksinin derinliklerinde gömülü olduğundan, optik bölgede sönümlemeye maruz kalabilirler (Herbig 1960; Finkenzeller ve Jankovics 1984; Waters ve Waelkens 1998). Özellikle kırmızı ve kırmızıöte bölgede gerçekleştirilen fotometrik gözlemler ile, çevresel bulut içerisinde gömülü olan bu PMS cisimlerin değişim doğası ve fiziksel yapıları ortaya çıkarılmaya çalışılmaktadır (örn. Herbst ve Shevchenko, 1999). Önceki çalışmalara ait fotometrik gözlem sonuçları, bu tür yıldızların kısa zaman (birkaç saat veya gün) ölçeklerinden, uzun zaman (birkaç ay) ölçeklerine kadar değişen sürelerde düzensiz yapıda ışık değişimlerinin olduğunu göstermektedir. Bu nedenle optik ışık ölçüm (fotometrik) yöntemiyle yapılan uzun süreli (en az birkaç yıl süreli) incelemelerle hedeflerin; saat, gün ve ay ölçekli olası değişimleri araştırıldı. Ayrıca, bazı üyeleri X-ışın bölgesinde ışınım yayan hedeflerin, Chandra uydusunun veritabanında bulunan yüksek zaman çözünürlüğüne sahip verisi ile çok kısa süreli (dakika mertebesindeki) değişimlerinin incelemesi de yapıldı. Seçilen hedeflerin olası dönemlilikleri literatür sonuçlarıyla karşılaştırıldı. Fotometrik ve X-ışın verisinin analizinden elde edilecek bulguların yıldız evriminin en az anlaşılabilen (anakol öncesi) safhasındaki bu gök cisimlerinin fiziksel yapılarını anlamaya ışık tutacağı düşünülmektedir. Bu sayede, gerek PMS yıldızların evrimleri hakkında gerekse çevresel maddenin fiziksel koşulları hakkında daha fazla bilgiye ulaşılacaktır.