Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Doktora
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2020
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: MESUT AKDOĞAN
Danışman: Ahmet Cahid Haksever
Özet:Bu çalışmada, İslâm tasavvuf kültürünün önemli isimlerinden, VIII.-XIV. asırda yaşamış, Yemen, Mısır ve Hicaz bölgelerini tesiri altına almış, sûfîliğinin yanı sıra zâhirî ilimlerde de âlim bir zat olan, Kâdiriyyenin önemli şahsiyetlerinden 'Abdullah b. Es'ad el-Yâfiî'nin hayatı, eserleri ve tasavvufî görüşleri ele alınmıştır. Yâfiî'nin hayatı, eserleri, şahsiyeti ve tasavvufî düşüncesini kapsayan bu çalışma bir giriş, iki bölüm ve sonuç kısmından oluşmaktadır. Çalışmanın birinci bölümünde hayatının yanı sıra eserleri hakkında bilgi verilerek tesirleri ve şahsiyeti incelenmiştir. Aynı zamanda mütekellim, müfessir, fakîh, şair ve tarihçi olan Yâfiî'nin bu yönlerine de dikkat çekilmiştir. İkinci bölümde de tasavvufa dair görüşleri, sûfîliği yaşayış tarzı ve yorumlayışı ele alınmıştır. Yâfiî, câmi'u'l-ulûm bir âlim-sûfî vasfını haizdir. Zâhirî ilimlerde olduğu kadar bâtınî ilimlere vukûfiyeti bulunmaktadır. Çocukluk çağından itibaren hakikat peşinde koşan Yâfiî, hayatının tümünü ilme ve hakikate adamıştır. İlim ve uzlet hayatından sonra tedris ve irşad faaliyetlerinin yanısıra, telifatı ve yetiştirdiği talebeleriyle tasavvuf geleneğinde mühim bir mevki kazanmış, ardında izi silinmeyecek bir miras bırakmıştır. Dinî ilimler sahasında bir otorite olan Yâfiî, bu ilimlerle birlikte alet ilimlerini de kapsayan kırkı aşkın eser telif etmiştir. Altı tarikattan hırka giymesi, Yemen ve Mekke'de ilim ve irfanla müzeyyen bir muhitte yetişmesi ve yaşaması, onu zâhirî ve bâtınî ilimlerde devrinin önemli bir âlimi ve mütefekkiri haline getirmiştir. Kâdiriliğin Yâfiîyye kolunun kurucusu, Ehl-i Sünnet'e bağlılığı ve Eş'arîliği müdafaası ile tanınan Yâfiî, tasavvufî düşüncesinde mütekaddim sûfîleri takip etmiş, onların görüşlerine yeni yorumlar getirmiştir. This study discusses the life, works and sufistic thought of Afîfuddîn Abdullah b. Es'ad el-Yâfiî, one of the important figures of Qadiriyya and Islamic Sufism culture. Yâfiî, who lived in the 8th-9th centuries, was a scholar of exoteric knowledge alongside his identity as a sufi. He influenced Yemen, Egypt and Hejaz regions. This study consists of an introduction, two chapters and a conclusion while including the life, works, character and sufistic thought of Yâfiî. It studies his influence and character and gives information about his life and works. His mutakallim, mufassir, faqih, poet and historian sides were studied as well. Yâfii's views regarding sufism, his way of living Sufism and interpretation of it were also discussed. Yâfiî was a polymath scholar and sufi. He had a grasp of esoteric knowledge as well as exoteric knowledge. Yâfiî was always after haqiqat since his childhood days and devoted his life to knowledge and haqiqat. After a life of seclusion, he became an important figure in the Sufi tradition and left a great legacy thanks to his teaching and guidance activities alongside his books and disciples the trained. Yâfiî was an authority in religious knowledge and compiled more than forty works which include positive sciences as well. He became an important scholar and thinker of his time thanks to being accepted into six Sufi orders, growing in Yemen and Mecca in a circle of knowledge and wisdom. He is recognized as the founder of Yafiiyyah and is known for his commitment to Ahl al-Sunnah and defense for Ashariyyah. He followed preceding Sufis in his sufistic thought and made new interpretations to the views. He is a figure who influenced the Sufi World with his thoughts.