Guleman ofiyoliti (Elazığ) kromit cevherleşmelerinin petrolojik özellikleri


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Ankara Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2021

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: GÜRKAN TOKAT

Danışman: HALİM MUTLU

Özet:

Bu çalıĢmada, Tetis kuĢağı üzerinde yer alan Guleman Ofiyoliti’ndeki kromit cevherleĢmelerinin jeokimyasal ve petrolojik özellikleri ile oluĢtukları tektonik ortam saha ve laboratuvar çalıĢmaları yapılarak incelenmiĢtir. Bu kapsamda, Guleman Ofiyoliti’nin genelini temsil eden 6 sahadan toplanan kromitit örnekleri üzerinde gerçekleĢtirilen petrografik çalıĢmalarda tüm örneklerin genel olarak masif kromitten oluĢtuğu ve az oranda serpantin ve olivin içerdikleri belirlenmiĢtir. Bu örneklerin XRF ile belirlenen Cr2O3 (%ağ.) içeriği 39,23 ile 54,98 arasında, Al2O3 (%ağ.) içerikleri 7,81 ile 17,60 arasında dağılım göstermektedir. Bu sonuçlara göre Kef ve Dereboyu örnekleri “Alüminyum kromit”, BaltaĢı, Bağin, Alacakaya ve Marmerk örnekleri “Ferri kromit” olarak adlandırılmıĢtır. Örneklerdeki kromit minerallerinin kimyasal bileĢiminin belirlenmesi için noktasal ölçümler yapılmıĢtır. Kromit minerallerinin Cr# değerleri 0,65-0,80, Mg# değerleri ise 0,63-0,71 arasında değiĢtiği belirlenmiĢtir. Mineral kimyası sonuçları Guleman Ofiyoliti’ne ait kromitlerin podiform tipte olduğunu ve yitim zonu üstü ofiyolitler içerisinde kristallendiğini göstermiĢtir. ÇalıĢmada, Guleman Ofiyoliti kromitlerinin boninitik veya yay önü ortam jeokimyasına çok yakın sonuçlar vermesine rağmen bu ortamlar ile birebir örtüĢmediği belirlenmiĢtir. Bu durum, yitimin baĢlangıcında okyanus ortası sırtı bazaltlarına benzer jeokimyasal özellikteki ergiyiklerin sürece dahil olması ile açıklanmaktadır. Bu nedenle, Guleman Ofiyoliti içerisindeki tüm kromitlerin yay önü ortamında oluĢtuğu kabul edilmiĢtir. Ayrıca, analiz sonuçlarının bölgede ve Güney KuĢak Ofiyolitleri üzerinde yapılan önceki çalıĢmalar ile uyumlu olduğu görülmüĢtür.