Türkiye ile Avrupa Birliği arasında malların serbest dolaşımı: Negatif bütünleşme temelinde bir inceleme


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2021

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: İLAYDA ELİF ATA AKSÜT

Danışman: İLKE GÖÇMEN

Özet:

Türkiye ile Avrupa Birliği (AB) arasında Gümrük Birliği (GB) şeklinde oluşturulan ekonomik bütünleşme esas olarak, Avrupa Ekonomik Topluluğu – Türkiye Ortaklık Konseyi'nin 1/95 sayılı Kararı'nda (1/95 sayılı OKK) yer alan malların serbest dolaşımına ilişkin hükümler çerçevesinde tesis edilmiştir. Bu bağlamda çalışmanın ilk bölümünde, öncelikle Türkiye ile AB arasındaki ortaklık ilişkisinin tarihsel gelişimine değinilmiştir. Ardından, söz konusu GB'nin meydana getirdiği Türkiye ile AB arasındaki ortaklık hukuku üzerinde durulmuştur. Anılan ortaklık hukuku kaynakları ve tarafların hukuk düzenindeki etkileri yönünden incelenmiştir. Çalışmanın ikinci bölümünde ise bahse konu GB, serbest dolaşımın önündeki engellerin kaldırılması olarak açıklanabilecek negatif bütünleşme boyutu yönünden değerlendirilmiştir. Bu kapsamda, gümrük birliğine erişmeye yönelik teknikler açıklanmıştır. Son olarak, 1/95 sayılı OKK hükümlerinin uygulanma alanı ele alınırken, Türkiye ile AB arasındaki malların serbest dolaşımına ilişkin hükümlerin, Avrupa Birliği Adalet Divanı (ABAD) içtihadına uygun olarak AB hukukundaki gibi yorumlanmasının kapısını açan ABAD'ın 2017 tarihli İstanbul Lojistik kararından hareket edilmiştir. Çalışmanın genelinde ortaklık hukukunun esas olarak AB hukuku kaynaklı olması nedeniyle karşılaştırmalı bir yöntem tercih edilmiştir. Nihayet, ABAD tarafından ilk kez 2017 yılında işletilen 1/95 sayılı OKK'nın 66. maddesinin, ABAD içtihadını ortaklık hukukuna dâhil etme noktasında, GB'nin statik yapısına karşı kullanılabilecek bir araç olduğu savı üzerinde durulmuştur.