Milletlerarası özel hukukta kişilik haklarının internet yoluyla ihlâlinde sorumluluk


Tezin Türü: Doktora

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2020

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: ESRA TEKİN

Danışman: RİFAT ERTEN

Özet:

İnternetin coğrafî sınırları ortadan kaldırmış olması farklı devletlerdeki kişilerin iletişimini kolaylaştırmanın yanı sıra, internet ortamındaki hukuka aykırı fiillerin artmasına da zemin hazırlamıştır. Özellikle de sosyal medyanın gelişmesinin bir sonucu olarak kişilik haklarının ihlâli yaygınlaşmıştır. Klasik medyadan farklı özelliklere sahip internet ortamında kişilik haklarının ihlâlinde hukukî sorumluluğun belirlenmesi amacıyla yeni hukukî düzenlemelere ihtiyaç duyulmuştur. Çalışmamızın temelini bu ihtiyacın milletlerarası özel hukuktaki görünüm biçimleri oluşturmaktadır. Çalışmamızda ilk olarak, çalışma konumuzla bağlantılı olarak internetin teknik yapısı ile özellikleri, internet ortamında faaliyet gösteren internet aracıları ve ana hatlarıyla kişilik hakları ele alınmaya çalışılmıştır. Daha sonra, yabancılık unsuru içeren özel hukuk uyuşmazlıklarında davayı görmekte olan devletin mahkemelerinin milletlerarası yetkisi hakkında açıklamalara yer verilmiştir. Ayrıca milletlerarası yetkiye ilişkin libel tourism ve aşkın yetki sonucunda verilen yabancı mahkeme ilâmlarının tenfiz taleplerinin reddi gibi sorunlar da yargı kararları ışığında incelenmiştir. Son olarak, internet yoluyla kişilik haklarının ihlâlinde uygulanacak hukuk konusu mukayeseli hukuk perspektifinden değerlendirilmiştir. Kişilik haklarının ihlâlinde uygulanacak hukuku belirlemeye hizmet eden bağlama noktalarına dayanak ve eleştirileriyle birlikte yer verilmiştir. 5718 sayılı Milletlerarası Özel Hukuk ve Usul Hukuku Hakkında Kanun'un kişilik haklarının ihlâlinde sorumluluğa tatbik edilecek olan 35. maddesindeki bağlama noktaları, internet ortamının teknik yapısı da göz önünde bulundurularak değerlendirilmeye çalışılmıştır. The fact that the internet has eliminated the geographical boundaries has facilitated the communication of people in different states, as well as paving the way for the increase of unlawful acts in the internet environment. Especially, as a result of the development of social media, violations of personality rights have become widespread. New legal regulations have been needed in order to determine the legal liability for violations of personality rights in the internet environment, which has different features from the classic media. The basis of our study is the forms of appearance of this need in private international law. In our study, firstly, the technical structure and characteristics of the internet, internet intermediaries operating in the internet environment and personality rights in general have been tried to be discussed in relation to our subject of study. Later, explanations about the international jurisdiction of the state courts hearing the case have been made in terms of private law disputes involving foreign element. In addition, problems such as libel tourism related to international jurisdiction and the rejection of enforcement requests of foreign judgements given as a result of exorbitant jurisdiction have been examined in the light of jurisprudence. Finally, applicable law in violation of personality rights via internet is evaluated from the perspective of comparative law. The connecting factors that serve to determine the applicable law in the violation of personality rights are included together with their bases and criticism. The connecting factors in the article 35 of the Turkish Act on Private International Law and International Civil Procedure (numbered 5718), which will be applied to the liability for the violations of personality rights, have been tried to be evaluated considering the technical structure of the internet environment.