Soruşturmanın gizliliği

---

Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2019

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: GÜNCE ARTANTAŞ

Danışman: GÜNEŞ OKUYUCU ERGÜN

Özet:

Üç ana bölüm altında ele alınan ceza muhakemesi hukukunda soruşturmanın gizliliği kavramı, çalışmanın birinci bölümünde ceza muhakemesi sistemleri içindeki gelişimi açısından incelenmiştir. Soruşturmanın gizliliğini eleştiren görüşlere ve değişik ülkelerde şüpheli haklarının geliştirilmesi yönünde yapılan reformlara yer verildikten sonra, soruşturmanın gizliliğiyle ilgili genel açıklamalar yapılmış; gizliliğin kavramsal çerçevesi çizilmiştir. İkinci bölümde, müdafiin soruşturma evresinde hazır bulunma hakkının olduğu işlemler üzerinde durulduktan sonra, çalışmanın odak noktasını oluşturan soruşturma dosyasını inceleme hakkı, Türk hukukundaki temel tartışmalarıyla birlikte, müdafi ve diğer muhakeme süjeleri bakımından değerlendirilmiştir. Ardından dosya inceleme hakkı, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi bağlamında ele alınmış; öncelikle adil yargılanma hakkının soruşturma evresinde uygulanabilirliği sorunu irdelenmiş; dosya inceleme hakkı 6.maddenin 1.fıkrası (silahların eşitliği) ve 3.fıkranın a, b, c bentlerinde tanınan haklar bakımından incelenmiştir. Tutuklu şüphelinin dosya inceleme hakkı ise kişi özgürlüğü ve güvenlik hakkı bakımından ayrıca incelenmiştir. Doğası gereği soruşturmanın tarafı olan kişilere karşı gizli olan işlemlere de farklı bir başlık ayrılmıştır. Çalışmanın üçüncü ve son bölümünde ise, Anayasa ve Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi'nde basın özgürlüğünü sınırlandırma nedenlerinden ikisi olarak öngörülen "yargılama görevinin gereğine uygun olarak yerine getirilmesi" ve "başkalarının şöhret ve haklarının korunması" amacının, soruşturmanın gizliliğinin koruduğu kamusal ve bireysel menfaatlerle örtüştüğü tespiti yapıldıktan sonra, soruşturma gerekleri ile bilgi edinme gerekleri arasında dengenin kurulması hususu tartışılmıştır. Son olarak bu bölümde, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi'nin soruşturma organları ve basın mensuplarının şüphelinin suçsuzluk karinesini ihlal ettiklerine hükmettiği kararlarına yer verilmiştir. The notion of "Secrecy of Investigation", which has been examined in this work under three chapters, is scrutinized under the first chapter by its relation to its development in criminal procedure systems. General explanations about the secrecy of investigation have been done and a conceptual outline of the secrecy notion has been drawn, after the study of the views that criticize the secrecy of investigation and the reforms in various countries that aim the enhancement of the rights of the suspect. Under the second chapter, after elaboration on the issue of the proceedings that the defense counsel is entitled to be present; access to the investigation file, which is the crux of this work, is studied in relation to the defense counsel and other subjects of criminal process with reference to some fundamental debates in the Turkish literature. Thereafter, access to the investigation file is reviewed in the context of the European Convention on Human Rights. First, the applicability of the right to a fair trial in the investigation phase is examined. Second, access to the file is explained in relation to the rights that have been envisaged in Article 6(1) -equality of arms- and subparagraphs (a), (b) and (c) of Article 6(3). Access to the file of the suspect who is detained is examined in the context of the right to liberty and security. A subchapter is allocated for the measures of protection of evidence that are secret by their nature against the persons who are parties to the investigation. Under the third and final chapter, the two grounds that have been recognized as the reasons for the limitations on the freedom of the press in the Turkish Constitution and European Convention on Human Rights, "the protection of reputation or rights of others" and "the prevention of the disclosure of information received in confidence and the maintenance of the authority and impartiality of the judiciary" are found as corresponding with public and private interests that the secrecy of investigation ensures. Following that, the balance between the necessities of investigation and right to information is discussed. In conclusion, the cases which the European Court of Human Rights ruled that investigative authorities and press members have violated the presumption of innocence of suspect were given place.