Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Ankara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2019
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: NERGİZ TEKE
Danışman: MÜGE ŞEN
Özet:Bu araştırmanın amacı, okul öncesi eğitime devam eden 48-71 aylık çocukların öğretmen ve akran değerlendirmesine dayalı sosyal davranışlarının çeşitli değişkenler açısından incelenmesi ve sosyal davranışlarının oyun davranışlarıyla ilişkisinin araştırılmasıdır. Bu araştırmada, nitel ve nicel verilerin birlikte kullanıldığı karma araştırma modellerinden açımlayıcı ardışık karma desen kullanılmıştır. Bu araştırmanın örneklemini nicel bölüm için 48-71 aylık 326 çocuk ve nitel bölümünü 18 çocuk oluşturmuştur. Araştırmada veri toplama aracı olarak Demografik Bilgi Formu, Okul Öncesi Sosyal Davranış Ölçeği- Öğretmen Formu (OÖSDÖ-ÖF), Okul Öncesi Sosyal Davranış Ölçeği- Akran Formu(OÖSDÖ-AF) ve Gözlem Formu kullanılmıştır. Araştırmanın nicel bölümünde OÖSDÖ-AF'da yer alan 12 soru araştırmacı tarafından yöneltilmiştir. Bu uygulama, her çocuk için yaklaşık 10-15'er dakikalık görüşmelerle ile gerçekleştirilmiştir. Araştırmacının OÖSDÖ-AF uygulama süreciyle eş zamanlı olarak ilgili sınıfların öğretmenlerinden OÖSDÖ-ÖF ile sınıfındaki her bir çocuğu düşünerek çocukların sosyal davranışlarını değerlendirmesi istenmiştir. Her iki ölçeğin de fiziksel saldırganlık (FS), ilişkisel saldırganlık (İS) ve olumlu sosyal davranış (OSD) alt boyutlarının puanları cinsiyete, yaşa, kardeş sayısına, doğum sırasına, okul öncesi eğitim alma süresine ve günlük eğitim alma süresine göre incelenmiş ve alt boyutlardan alınan puanlar arasındaki ilişki hesaplanmıştır. Nitel bölümde ise, nicel bölümdeki çocuklar içerisinde hem öğretmen hem akran değerlendirmesine dayalı sosyal davranış (FS alt boyutu için 6 çocuk, İS alt boyutu için 6 çocuk ve OSD alt boyutu için 6 çocuk) puanları %27'lik üst dilimde olan toplam 18 çocuk belirlenmiş ve bu çocuklar farklı tarihlerde, yapılandırılmamış oyun zamanında bir saatten (60 dakika) toplam üç defa (180 dakika) gözlenmiştir. Toplamda 18 çocuk için yapılan 54 saatlik (3240 dakika) gözlemler sonucunda FS, İS ve OSD alt boyutu puanları yüksek olarak belirlenen çocukların oyun davranışlarına dair veriler elde edilmiştir. Yapılan istatistiksel analizler sonucunda hem öğretmen hem de akran değerlendirmesine göre erkek çocukların kız çocuklara oranla daha fazla fiziksel saldırganlık, kız çocukların da erkek çocuklara oranla daha fazla olumlu sosyal davranış sergiledikleri tespit edilmiştir. Akran değerlendirmesine göre erkek çocukların kız çocuklara oranla daha fazla ilişkisel saldırganlık davranışı sergilediği bulunmuştur. Öğretmen ve akran değerlendirmesine dayalı sosyal davranış puanları incelendiğinde aynı alt boyutlar arasında pozitif yönde anlamlı ilişki bulunmuştur. Yapılan içerik analizi sonucunda FS ve İS davranışı puanları yüksek çocukların oyunlarında gücü temsil eden rolleri aldıklarında saldırgan davranışlarda bulundukları, OSD puanları yüksek çocukların gücü temsil eden rolleri aldıklarında yardım etme davranışında bulundukları, İS ve OSD puanları yüksek çocukların oyunlarında liderlik davranışını üstlendiği belirlenmiştir. Anahtar Sözcükler: Fiziksel saldırganlık, ilişkisel saldırganlık, olumlu sosyal davranış, oyunu başlatma, oyunu zenginleştirme, oyunu bitirme The aim of this research is to investigate the social behaviors of 48-71 months old children who attend preschool education based on teacher and peer evaluation in terms of various variables and to investigate the relationship between their social behaviors and play behaviors. In this research, an exploratory sequential mixed pattern was used from the mixed research models where qualitative and quantitative data were used together. The sample of this study for quantitative part consisted of 326 children between 48-71 months and qualitative part of 18 children. In the research; Demographic Information Form, Preschool Social Behavior Scale-Teacher Form (PSBS-TF), Preschool Social Behavior Scale-Peer Form (PSBS-PF) and Observation Form were used as data collection tools. In the quantitative part of the study, 12 questions in PSBS-TF were asked by the researcher. This application was carried out with approximately 10-15 minutes of interviews for each child. The researcher was asked to evaluate the social behaviors of the children by considering each child in his / her class with PSBS-TF, one of the teachers of the related classes, simultaneously with the PSBS-PF application process. The scores of the sub-dimensions of physical aggression (PA), relational aggression (RA) and prosocial behavior (PB) of both scales were examined according to gender, age, number of siblings, birth order, preschool education time and daily training time and the relationship between the scores taken from sub-dimensions was calculated. In the qualitative part, the social behavior based on teacher and peer evaluation (6 children for the PA sub-dimension, 6 children for the RA sub-dimension and 6 children for the PB sub-dimension) scores of 27% in the upper section were determined among the children in the quantitative section and these children were observed three times (180 minutes) from one time (60 minutes) on unstructured play at different dates. As a result of 54 hours (3240 minutes) observations conducted for 18 children, data were obtained related with play behaviors of the children who are determined as high PB, RA and PB subscale scores. As a result of the statistical analysis were made, according to both teacher and peer evaluation it is obtained that boys, compared to girls, display more physical aggression behavior than girls; girls, compared to boys, display more prosocial behavior. According to the peer assessment, it was found that boys were more likely to display relational aggressive behavior than girls. When social behavior points based on teacher and peer evaluation were examined, a positive significant correlation was found between the same sub-dimensions. As a result of the content analysis, it was determined that the children with high PA and RA behavior scores had aggressive behaviors when they took the roles representing the power in their play, while the children with high PB scores acted as a helper when they took roles representing the power, and assumed the leadership behavior in children's play with high RA and PB scores. Keywords: Physical aggression, relational aggression, prosocial behavior, starting the play, enrichment of play, ending the play