Toplumsal faktörlerin hâkimlerin kararları üzerindeki etkisi


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2017

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: SAVAŞ DEDE

Danışman: EMİNE FERYAL TURAN

Özet:

İnterdisipliner sosyal bilim anlayışının yaygınlaşmasıyla beraber hukuka dair çalışmalar, hukuk disiplini dışındaki diğer disiplinlerin ilgisi daha fazla çekmeye başlamış ve bu tür çalışmalar yaygınlaşmıştır. Bu gelişmenin doğal sonucu olarak hukuk disiplini ve onun alt dalı olarak görülen yargı kurumuna dair farklı disiplinlerce yapılan çalışmalar artmış, bugün yargı sosyoloji adı verilen hukuk sosyolojisinin bir alt dalının oluşmasına öncülük edilmiştir. Bu çalışma da bahsi geçen çabaların bir ürünü olarak, sosyal alanın birer üyesi/faili konumundaki hâkimlerin karar alma süreçlerinde toplumsal faktörlerden ne derece etkilendiklerini araştırmak amacıyla yapılmıştır. Bu tezde hâkimlerin kararlarına etki eden faktörler Türkiye’deki yargı kurumu üzerinden anlaşılmaya çalışılmıştır. Nicel verilerden, yalnızca hâkimlerin demografik özelliklerinin görülmesi için faydalanılmış, çalışmada nitel araştırma tipi kullanılmıştır. Türkiye’nin beş farklı ilinde 19 kişiyle görüşülerek veri toplanmış ve veriler nitel araştırma tipine uygun olarak analiz edilmiştir. Çalışma, temel olarak yargının daha çok bir örgüt olduğunu düşünen ve yargıya dair tartışmaları mevzuat çerçevesinde yürüten görüşe karşı, yargının kurumsal yönü dikkate alınarak yürütülmüştür. Hâkimlerin de diğer tüm failler gibi belli sosyal kodlarla hareket ettiğini savunan hukuki, sosyolojik ve felsefi iddiayı referans alan bu çalışma, yargı kurumunu farklı bir disiplin çerçevesinde içeriden incelemeye çalışarak Türkiye’deki yargı bağımsızlığı ve tarafsızlığına dair tartışmalara küçük bir katkı sunmayı amaçlamaktadır. AbstractWith the advent of interdisciplinary social science approach, the interest in law studies has transcended the boundaries of law which led an increase of law studies in other disciplines. Jurisdiction sociology is an interrelated new area in sociology of law that is generated in consequence of the interdisciplinary attention on judicial discipline and judicial institution that is regarded as its sub-discipline. Being an outcome of these efforts, the aim of this study is to investigate the extent of the influence caused by social factors in the decision-making process of the judges who are a agent of the social domain. In this study, that intends to understand the factors that have an impact on judicial rulings by primarily focusing on the judicial institution in Turkey, mostly the Turkish resources are utilized and qualitative research is employed while foreign resources and quantitative data are limited. Hence, the data that have been received after 19 interviews in different cities of Turkey are analyzed according to qualitative research. The research is conducted by taking the institutional aspect of the jurisdiction into account in contrast to the idea that regards the jurisdiction as an organization and grounds the judicial arguments on legislation. Based on judicial, sociological and philosophical assertions implying that judges are also under the influence of social codes just like all agents, this thesis aspires to contribute to the judicial independence and neutrality disputes in Turkey by analyzing the judicial institution from inside in the context of different disciplines.