Uluslararası Hukukta diplomatik ayrıcalıklar


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2008

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: NASIH SARP ERGÜVEN

Danışman: SERAP AKİPEK

Özet:

Uluslararası toplumun birimleri arasında, uluslararası hukuk normlarına uygun olarak, menfaatlerin dengelenme faaliyeti olarak tanımlayabileceğimiz diplomasi, günümüze kadar birçok farklı dönemden geçmistir. Dnsan topluluklarının birbirleriyle iliskiye geçmeye basladığı yazılı dönemin öncesinde temellerini bulan bu kavram, Yunan Sehir Devletleri, Roma ve Bizans Dmparatorlukları ile birlikte çesitli kurumlarla ayrıntılı bir yapılanmaya sahip olmustur. Papalık etkisinde geçen Ortaçağ’ın ardından, Rönesans ile beraber, modern diplomasiye doğru ilerleyen süreç ivme kazanmıstır. Kuzey Dtalya’da, 14. yüzyıl sonları ile 15. yüzyıl baslarında sehir devletleri arasında kullanılmaya baslanan mukim büyükelçilikler, o güne kadar olan diplomasi uygulamasını kökten değistirmistir. Devletler arasında sürekli iliskilerin kurulması, bu döneme kadar sınırlı bir biçimde ve hukukî temellerden uzak olarak uygulanan diplomatik ayrıcalıkları, diplomasinin temel kurumlarından biri haline getirmistir. Uzun dönemler, değisimler geçirerek gündeme gelen diplomasinin örf ve adet hukuku özelliği, kodlastırma çalısmaları sonucunda 1961 tarihli Viyana Diplomasi Dliskileri Sözlesmesi’nin ortaya çıkmasına sebebiyet vermistir. Viyana Diplomasi Dliskileri Sözlesmesi ile temel kurumları düzenlenen diplomasi, genel ve özel yetkili organlar tarafından yürütülmektedir. Genel yetkili organlar olarak karsımıza, devlet baskanı, hükûmet baskanı ve dısisleri bakanı çıkmaktadır. Özel yetkili organlar ise, diplomasi temsilcilerinden meydana gelmektedir. Diplomasinin yukarıda belirtilen organlar aracılığıyla yürütülmesinde gündeme gelen diplomatik ayrıcalıklar, dokunulmazlık ve bağısıklık baslıkları altında toplanmaktadır. Kisi, bina, haberlesme ve seyahat dokunulmazlıklarının yanında, yargı, vergi ve gümrük bağısıklıkları yer almaktadır. Viyana Diplomasi Dliskileri Sözlesmesi ile genel çerçevesi belirlenen diplomatik ayrıcalıklar, devlet uygulamalarında farklı görünümlere sahip olabilmektedir. Bu durum, gönderen ve kabul eden devletler arasında uyusmazlıklara sebep olsa da çözüm asamasında meydana gelen gelismeler, günümüz diplomasi uygulamasına sekil vermektedir.