Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Ankara Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2011
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: Duygu ŞAHİN
Danışman: ZELİHA HAYVALI
Özet:Bu çalışmada ilk olarak çıkış bileşiklerinin sentezi gerçekleştirildi. Bu amaçla öncelikle tetraetilenglikoldikolorür (1), benzo-15-crown-5 (2) ve 4’,5’-bis(bromometil)benzo-15-crown-5 (3) bileşikleri elde edildi. 4’,5’-bis(bromometil)benzo-15-crown-5 (3)’in o-nitrofenol ve p-nitrofenol ile reaksiyonlarından iki yan kolunda nitro grubu bulunduran taç eterler (4 ve 5) ve bu nitro gruplarının indirgenmesi ile yeni amin bileşikleri (6 ve 7) elde edildi. Sentezlenen taç eter aminlerinin salisilaldehit ve türevleri ile kondenzasyon reaksiyonlarından yeni imin bileşikleri (8-13)’nin sentezi gerçekleştirildi. Taç eter içeren bu bileşiklerin (4-9, 11-13), NaClO4 ile reaksiyonundan 1:1 (metal:ligand) alkali metal kompleksleri (4a-9a, 11a-13a) elde edildi. Ayrıca dört dişli (N2O2) Schiff bazlarının (8-13) Ni(CH3COO)2.4H2O ile reaksiyonundan geçiş metal kompleksleri (8b-13b) sentezlendi. Ligandlar (4-13) ve komplekslerin (4a9a, 11a-13a , 8b-13b) yapıları element analizi, IR ,1H-NMR, 13C-NMR ve MS spektrum verilerinden yararlanılarak aydınlatıldı. Bileşik (5 ve 7)’nin yapısı X-ışınları kırımımmetre yöntemi ile incelendi. Ayrıca sentezlenen taç eterlerin (4-13) bazı alkali ve geçiş metalleri (Na+, K+, Ni2+, Zn2+, Cu2+, Cr3+ ve Pb2+) ile ekstraksiyon kabiliyetleri UV-Vis. spektrofotometrik yöntem belirlendi.Abstract In this study, initially synthesis of starting compounds were prepared. For this purpose, firstly tetraethylenglycoldichloride (1), benzo-15-crown-5 (2) and 4’,5’-bis(bromomethyl)benzo-15-crown-5 (3) were synthesised. From the reactions of 4’,5’-bis(bromometil)benzo-15-crown-5 (3) with o-nitrophenol and p-nitrophenol, dinitro compounds (4 and 5) were synthesized. Diamine compounds (6 and 7) were formed by the reductions of dinitro compounds (4 and 5). From the condensation reactions of diamine (6 and 7) with salicylaldehyde and derivatives, new Schiff bases (8-13) were obtained. 1:1 (Metal:ligand) alkali metal complexes (4a-9a, 11a-13a) were prepared by the reactions of new compounds (4-9, 11-13) with NaClO4. Transition metal complexes (8b-13b) were formed by the reactions of Schiff bases (8-13) with Ni(CH3COO)2.4H2O. Structures of the new ligands (4-13) and complexes (4a-9a, 11a-13a, 8b-13b) were characterized by the elemental analysis, IR, 1H-NMR, 13C-NMR and MS spectroscopic data. Crystallographic structures of compounds (5 and 7) were examined with X-ray crystallography. Extraction capabilities of crown ether compounds (4-13) with alkali and transition metal ions (Na+, K+, Ni2+, Zn2+, Cu2+, Cr3+ and Pb2+) were studied by the UV-Vis. spectrophotometric method.