Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Ankara Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2017
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: ERSİN DAĞDUR
Danışman: EMİNE OLHAN
Özet:Gıda güvencesi, sağlıklı ve faal bir yaşam sürdürebilmek için herkesin her an ekonomik ve fiziki açıdan yeterli ve sağlıklı gıdaya ulaşabilmesi olarak tanımlanmaktadır. Bu tez çalışması ile oluşturulan Gıdaya Erişilebilirlik Endeksi ile, gıdaya erişilebilirlik açısından Türkiye’nin durumunun ve bölgesel düzeyde farklılıklarının ortaya konması amaçlanmıştır. Ayrıca oluşturulan Gıdaya Erişilebilirlik Endeksi ve Gıda Fiyatları Endeksi arasındaki ilişki irdelenerek, aradaki ilişkiyi ortaya koyan bir model geliştirilmeye çalışılmıştır. Gıdaya Erişilebilirlik Endeksi oluşturulurken, 2006-2015 yılları arasındaki her yıl için İstatistiki Bölge Birimleri Sınıflandırmasına göre Düzey 1 bölgeleri düzeyinde erişilebilirlik göstergeleri kullanılmıştır. Gıda harcamalarının hane halkı tüketim harcamaları içindeki payı, yoksulluk oranı ve satın alma gücü paritesine göre kişi başına Gayri Safi Yurtiçi Hasıla gıdaya erişilebilirlik göstergesi olarak seçilmiş ve her gösterge için veriler normalize edilerek endekse dahil edilmişlerdir. 10 yıllık Gıdaya Erişilebilirlik Endeksi incelendiğinde Türkiye genelinde iyileşme eğilimi olduğu ve erişilebilirlik açısından en iyi durumda olan bölgelerin, sanayileşmiş ve kentsel nüfusun yoğun olduğu bölgeler olduğu anlaşılmıştır. Coğrafi olarak ülkenin doğusunda bulunan tarımsal üretimle geçinen ve kırsal nüfusun yoğun olduğu bölgelerin durumunda iyileşme olsa da halen gıdaya erişilebilirlik açısından tedbir alınması gereken bölgeler sınıfında oldukları tespit edilmiştir. Yapılan analizler sonucunda gıdaya erişilebilirlik endeksi ile gıda fiyatları endeksi arasında istatistiksel olarak anlamlı bir model geliştirilememiştir. Gıda fiyatları endeksindeki yaşanan artışa rağmen gıdaya erişilebilirlik durumunda iyileşme olduğu tespit edilmiş ve bu durum Türkiye’de hane halkı gelirlerindeki ve gıda yardımlarındaki artışa bağlanmıştır.AbstractFood security is defined as situation that exists when all people, at all times, have physical and economic access to sufficient, safe and nutritious food that meets their dietary needs and food preferences for active and healthy life. Food Accessibility Index developed by this thesis aims to determine food accessibility situation of Turkey and regional differences in terms of food accessibility. This study also aims to develop a model to identify relations between food accessibility and food price index. Developing food accessibility index, data from 2006 to 2015 is used for food accessibility indicators of each NUTS2 Regions. “Food consumption as share of household expenditure”, “proportion of poverty” and “gross domestic product per-capita” are chosen as food accessibility indicators and data for each indicator are normalized to calculate index. Assessing trend of food accessibility index for ten years, the situation of Turkey is getting better for food accessibility. It is revealed that regions getting high scores from index are all industrialized regions with higher urban population. Despite the fact that index scores for eastern regions, with economies depending on agricultural production and rural population, have been improved, those regions have still been classified as regions for which measures should be taken in terms of food accessibility. Analysing dependency between food accessibility index and food price index, a model with statistical significance cannot be determined. Food accessibility improves despite food price inflation due to increase in income and food aids in Turkey.