Kur'an'da geçen Rab ve İlâh kavramları üzerine semantik bir inceleme


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2018

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: ESRA ERDOĞAN

Danışman: ESRA GÖZELER

Özet:

Çalışmamız Kur’an’da Allah isminden sonra en çok geçen Rab ve İlāh kavramlarının semantik çerçevesinin belirlenmesini, bu iki kavramın geçtiği ayetlerin indirildikleri bağlamın anlaşılmasını ve indiği dönemdeki muhatap kitlesinin tespit edilmesini konu edinmektedir. Tezimiz konu bütünlüğü içerisinde iki ayrı bölümden oluşmaktadır. Birinci bölümde Rab kavramının, ikinci bölümde ise İlāh kavramının semantik analizine yer verilmektedir. Çalışmamızda Rab kavramının Kur’an’da dört ayrı anlama, İlāh kavramının ise sadece tek bir anlama sahip olduğu tespit edilmiştir. Yaptığımız çalışmanın sonucunda Rab kavramının özel olarak sadece Allah için kullanıldığı, Cahiliye Dönemi Araplarının dahi kendi putlarına Rab kelimesini kullanmadığı, ancak İlāh kavramının daha geniş bir alanı kapsamasından ötürü, Allah da dâhil olmak üzere pek çok tanrı veya putun İlāh kavramının semantik çerçevesine girdiği tespit edilmiştir. Siyer kaynakları ve nuzûl sebepleri üzerinden yaptığımız çalışma, tarihsel süreci içerisinde bu iki kavramın doğru bir şekilde anlaşılmasını amaç edinmiş ve kavramların geçtiği ayetlerde anlamın eksiksiz bir şekilde belirlenmesine katkı sağlamıştır