Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2016
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: EVRİM KARA
Danışman: OZAN ZENGİN
Özet:Devlet için kolluk, vazgeçilmez bir unsurdur. Öyle ki yerine getirdiği güvenlik görevi, devletin varoluşsal görevini oluşturur. Kolluk, devlette hem toplumsal güvenlik aygıtı hem bir toplumsal kontrol mekanizmasıdır. Jandarma ise polisle beraber bu fonksiyonları yerine getiren en önemli kolluk teşkilatlarından biridir.Bu çalışmada, devletle kolluk ilişkisi bağlamında jandarmanın konumu ve özgünlüğü ile konunun Türkiye boyutu ele alınmaktadır. Jandarma, askeri statüsü gereği diğer kolluk kuvvetlerin farklı bir yerde durur. Fransa’da doğan bir kolluk tipolojisi olarak, 19. yüzyıl sonrası çoğu ülkeye yayılmış, modernleşme çerçevesinde çoğu ülkece benimsenmiştir.Bir ülkedeki kolluk sisteminin şekillenmesiyle o ülkenin modernleşeme dönemindeki sosyo-ekonomik yapısı arasında derin bir bulunmaktadır. 19. yüzyıl Osmanlısının sosyo-ekonomik tabanı ve siyasal süreçler, ülkede Kıta Avrupası kolluğuna benzer bir sistemin oluşmasına sebebiyet vermiştir. Ülkenin son dönemdeki parçalanma eğilimi, heterojen kültür yapısı, eşkıyalık faaliyetlerinin yoğunluğu, merkez ile çevre arasındaki kopukluk merkezileşmiş bir sistemin yanında askeri statülü bir kolluğun oluşmasına yol açmıştır. Ülkemizin tarihi açısından da, 19. yüzyıl Osmanlı modernleşmesinin bir kazanımı jandarma olarak durmaktadır.Türk jandarması modern bir kolluk tipidir. Ama tarihi kökleri, Tanzimat sonrası oluşan zaptiye teşkilatlarına kadar dayanır. 19. yüzyıl içerisinde, öncelikle asakir-i zaptiye, sonrasında asakir-i zaptiye de jandarma adını almıştır. Tarihi süreçte, jandarma I. Dünya Savaşı ve Kurtuluş Savaşı olmak üzere iki önemli savaşa katılmış, Osmanlının yıkılmasına rağmen Cumhuriyete miras kalmıştır. Cumhuriyet boyunca modernleşmesini dönemin ihtiyaçlarına göre devam ettirmiştir.Günümüzde Türk jandarması, vazgeçilmez olarak ülkemizde varlığını sürdürmektedir. Uluslararası literatürde jandarmanın geleceği hakkında tartışmalar yaşanıyor olsa bile, ülkemizdeki sıcak gündem bu tartışmaları engellemektedir. Jandarma teşkilatına sahip olan çoğu Batı ülkesinde devamlılığı savunulsa da, ülkemizdeki geleceği açısından bir öngörü belirtmek erken gözükmektedir.Abstract Law enforcement agencies are indispensable elements for state. Such that the function which they perform constitutes existential duty of a state. They take role in states not only as a social security apparatus, but also as a social control mechanism. Gendarmerie is one of the most essential law enforcement agencies with the police.In this study, the position and the genuineness of gendarmerie and Turkey’s aspect of this position and genuineness is handled within the context of relationship between state and law enforcement agency. Since, gendarmerie stands apart from other law enforcement agencies with its military status. As a French born law enforcement typology, it scattered most of the countries around the World just after the end of 18th century and was adopted by that countries as a part of modernization.There is a profound link between formation of law enforcement system of one country and socio-economic structure of that country in modernization stage. Socio-economic basis of 19th century Ottoman state and the events in Ottoman’s political history pave way to a law enforcement system alike Continental Europe in the state. The tendency of disintegration that the state faces in his last epoch, heterogeneous cultural population, the ascending intensity of brigand’s activities, disconnection between center and periphery lead to a centralized law enforcement system with a force in military status. With regard to our history, gendarmerie with its military status is an acquirement of Ottoman modernization.Turkish gendarmerie is a modern type of law enforcement forces. But its historical roots trace back to zaptiye organization originated just after Tanzimat. During the 19th century, first it was named as asakir-i zaptiye and finally jandarma. In historical process, Turkish gendarmerie took part in two grand battles in Turkish history: First World War and Turkish War of Independence. Although Ottoman Empire collapsed at the first quarter of 20th century, the gendarmerie inherited to new Turkish Republic. And it has maintained its modernization progress till today.