Sinop ili Sarıkum gölü havzasında tarımsal sürdürülebilirliğin değerlendirilmesi


Tezin Türü: Doktora

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Ankara Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2017

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: TUBA BEŞEN

Danışman: EMİNE OLHAN

Özet:

Tarım insanoğlunun beslenme ihtiyacını karşılaması nedeniyle hiçbir sektörlekarşılaştırılamayacak kadar büyük bir öneme sahiptir. İnsan nüfusunun 7.5 milyarolduğu 2016 yılında artan tüketim alışkanlıkları ve küresel iklim değişikliğinin etkisiyleher zamankinden çok daha fazla dikkatle planlanması gereken bir sektör halini almıştır.Hükümetlerarası İklim Değişikliği Paneli (IPCC) raporlarına göre iklim değişikliğindenen fazla etkilenecek olan Akdeniz Havzasında yer alan ülkemizde tarımsalaraştırmaların sürdürülebilir kaynak kullanımı odaklı geliştirilmesini zaruri kılmaktadır.Türkiye’de tarımın sosyal, ekonomik ve çevresel boyutlarda sürdürülebilirliğinisağlamak Türkiye kalkınma politikaları açısından önem arz etmektedir. Bu çalışma iletarımsal sürdürülebilirlik sosyal, ekonomik ve çevresel boyutlarda değerlendirilmiştir.Ekonomik boyut altında 7 gösterge, sosyal boyut altında 7 gösterge ve çevresel boyutaltında 7 gösterge kullanılmıştır. Toplam gösterge sayısı 21’dir. Doktora tezi Sinop iliSarıkum Gölü Havzasında yürütülmüştür. Çalışmada çiftçilerle yüz yüze yapılananketlerle elde edilen bilgiler ile ilgili istatistiki bilgiler veri olarak kullanılmıştır. Buverilerin değerlendirilmesinde indeks yöntemi kullanılmıştır. Sonuç olarak Sinop İliSarıkum Gölü havzasında tarımsal sürdürülebilirlik çevresel boyutta %13.95, ekonomikboyutta %9.64 ve sosyal boyutta %16.62 sürdürülebilirlik düzeyinde tespit edilmiştir.Sarıkum Gölü Havzasında tarımsal sürdürülebilirlik 40.21 seviyesinde tespit edilmiştir.Havzada tarımsal sürdürülebilirliğin sağlanabilmesi en düşük değere sahip olanekonomik sürdürülebilirliğin sağlanması büyük önem taşımaktadır. Tarımsal gelirin,havzada sulanan arazi oranının artırılması ve yeter gelirli işletme büyüklüğününsağlanması gerekmektedir. Sosyal sürdürülebilirliğin sağlanması için göçünengellenmesi ve çiftçilerin tarımla uğraşmaktan memnun olmasını sağlayacak koşullaroluşturulmalıdır. Çevresel sürdürülebilirliğin sağlanması için korunan alan miktarınınartırılması ve yaban hayvanı zararlarının azaltılması gerekmektedir.AbstractAgriculture is the most important sector in terms of providing food for humankind.Increased counsumption, global climate change and increased population level makeagriculture much more important for human well being. Turkey is located inMediterranean basin where mostly affected area from climate change according to IPCCreport. For this reason, agricultural researchs should be focused on effective naturalresources use. Providing agricultural sustainability in social, economic andenvironmental dimensions is very important for Turkish development policies. In thisresearch agricultural sustainabiliy level was quantified in three dimensions with 21indicators; 7 indicators in economic dimension, 7 indicators in social dimension and 7indicators in environmental dimension. Sinop province Sarıkum Lake Basin waschoosed as research area. Index method was used to assess agricultural sustainability inresearch area. Results showed that the economic sustainability level is %9.64, the socialsustainability level is %16.62 and the environmental sustainability level is %13.95 inSarıkum Lake Basin. Total agricultural sustainability level is %40.21. Achieving theeconomic sustainability of the lowest value of agricultural sustainability in the basin isgreat importance. It is necessary to increase the agricultural income, the rate of irrigatedland and the sufficient income enterprise size. In order to ensure social sustainability,conditions must be established to prevent migration and to ensure that farmers aresatisfied with farming. In order to achieve environmental sustainability, it is necessaryto increase the amount of protected area and to reduce wild animal damage.