Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2011
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: Zafer YILMAZ
Danışman: Filiz ZABCI
Özet:Bu çalışmada, yoksulluğun sosyal sorun bağlamında olasılığın konusu haline gelmesinin ve sosyal soruna göndermede bulunan yoksulluk siyasalarının risk analizleri etrafında örgütlenmesinin ardında yatan, siyasal anlam ve gayeyi açığa çıkarmayı hedefleyen bir tartışma yürütülmüştür. Yoksulluk araştırmalarına genelde kaynak dağılımındaki eşitsizliklere ve yoksulluk sınırlarına yoğunlaşan ekonomik ya da yoksulların geçim stratejilerine ve davranış biçimlerine yoğunlaşan sosyolojik bir sorunsal hâkim durumdadır. Bu hâkim sorunsal içerisinde, siyasal iktidar, yoksullar ve yoksulluğa yönelik kamu siyasası arasındaki ilişkinin biçimi, yoksulluk sorununun oluşumunun ve yönetiminin bir parçası olarak analize genelde dâhil edilmemektedir. Yoksulluk ile siyasal iktidar arasındaki ilişkinin analizinin dışarıda bırakılmasının önemli sonuçlarından biri, olasılık ve istatistik düşüncesinin yoksulluk araştırmalarında uygulanmasının ve risk merkezli yoksulluğu önleme uygularının doğuşunun ardında yatan tarihsel ve siyasal hedeflerin analiz sırasında göz ardı edilmesidir Tez de, yoksulluk, siyaset ve risk merkezli sosyal politika uygulamaları arasındaki eklemlenmeyi analiz ederken, güç ilişkilerinin oluşumunu ve emek biçiminin siyasal kuruluşunu (emeğin gerçek tabiiyet altına alınması) hareket noktası olarak alan ve bu eksen de güncel hâkim yaklaşımdan farklılaşan bir eleştirel analitik çerçeve geliştirilmeye çalışılmıştır. Geliştirilen bu eleştirel analitik çerçeve bağlamında, tez de risk-belirsizlik kavram ikilisinin liberal ve neo-liberal yaklaşımlar tarafından sosyal sorunun kuruluşunda ve bu sorunu hedefleyen kamu siyasasının oluşumunda kullanılma biçimi ele alınmakta ve kavramların tarihsel olarak özgüllükler arz eden bu kullanım biçimlerini yapılandıran siyasal amaçlar sorgulamaktadır. Yoksullara yönelik kamu siyasaları ile bu siyasalara ilham veren düşünürlerin fikirleri, belirli bir tarihsel dönem, 19. yy sonu İngiltere’si ile Dünya Bankası’nın risk kavramı odaklı sosyal politikalarını küresel düzeyde geliştirdiği 2000’ler merkeze alınarak değerlendirilmiştir. Bu iki tarihsel dönem ekseninde, risk/belirsizlik kavram ikilisinin ilk sosyal araştırmacılar tarafından 19. yy. sonu İngiltere’sinde ve 2000’lerde Dünya Bankası tarafından farklı tanımlanma, kamu siyasası içerisinde yürürlüğe konulma ve yoksullara ilişkin potansiyeli sorun edinme biçimleri ve bu eksende de sosyal sorunun iki farklı kurulma biçimi, tabiiyet kurucu iktidar pratikleri açısından sorun edinilerek tartışılmıştır. Tezin temel iddiası, klasik liberal ve neo-liberal yaklaşımlar içerisinde farklı biçimler almakla beraber, bir teknikler bütünü olarak risk analizlerinin sosyal soruna göndermede bulunarak yoksulluk siyasasında kullanımının, üretim ve denetim temelli bir sorunsalın kurucu bir unsuru ortaya çıktığı ve bu bağlamda risk/belirsizlik kavram ikilisinin, insani potansiyeli çalışmanın dayatılması ve denetim aracılığıyla tabiiyet altına almayı amaçlayan bir güvenlik aracı olarak iş gördüğüdür. Söz konusu iddiaya açıklık kazandırmak için çalışma dört temel bölüm etrafında yapılandırılmış, ilk bölümde risk, belirsizlik, potansiyel, iktidar ve yönetim kavramlarına odaklanılarak, söz konusu eleştirel analitik çerçeveye açıklık kazandırılmıştır. İkinci bölümde, bu çerçeveden hareketle Viktorya dönemi İngiltere’sinde yoksulluğa dair klasik liberal yönetim sorunsalının oluşumu ve sosyal sorunun istatistik odaklı siyasalar etrafında kuruluşu ele alınmaktadır. Üçüncü bölümde ise tartışma, neo305 liberalizm bağlamında risk ve belirsizlik kavramlarının sosyal politikada yeniden yükselişi ve yeni sosyal sorunun kuruluşu ekseninde yürütülmektedir. Son bölümde de, Dünya Banka’sının risk merkezli sosyal politikalarının yeni sosyal soruna yönelik çerçeveyi nasıl küresel bir düzlemde yeniden kurduğu değerlendirilmektedir.