Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2013
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: HÜLYA UYSAL
Danışman: PAŞA YAVUZARSLAN
Özet:Tarih boyunca siyasi, askeri, ekonomik vb. sebeplerden dolayı bir toplum, diğer toplumlarla ilişki kurup bu toplumların dillerinden etkilenmiştir. Geniş bir kullanıcı kitlesi bulunan Türkçenin de çok sayıda dille kurduğu ilişki sonucunda söz varlığı düzleminde alışverişler ortaya çıkmıştır. Bu çalışmanın inceleme konusu da söz varlığını oluşturan ögelerden biri olan terimlerdir. Çeşitli bilim dallarına, sanat ve meslek kollarına özgü sözcükler olarak tanımlanan terimler, standart bir anlama sahip olan dil birimleridir. Yeni bilginin bilim dünyasına duyurulmasında, üst dil kullanılarak gerçekleştirilen bilgi aktarımında terimlere başvurulmaktadır. Tarihsel dönemlerde yabancı dillerden Türkçeye birçok sözcük ve terim girmiştir. Bu yabancı terimleri Türkçeleştirmek için belli dönemlerde çeşitli çalışmalar yürütülmüştür. Bu çalışma ise 1932-1950 yılları arasında yabancı terimleri Türkçeleştirmede uygulanan yöntem ve ilkeleri ortaya koymayı amaçlamıştır.Yöntem ve ilkelerin belirlenebilmesi için 1932-1950 yılları arasında yayımlanan terim sözlükleri -Bitkibilim Terimleri (Botanik) (1948), Dilbilim Terimleri Sözlüğü (1949), Dirilbilim (Biyoloji) Terimleri (1948), Edebiyat ve Söz Sanatı Terimleri Sözlüğü (1948), Felsefe ve Gramer Terimleri (1942), Tarım Terimleri I (1949), Teknik Terimler I (1949), Türe Terimleri (1948)- taranmış, farklı bilim dallarına özgü terimlerin hangi yöntemden yararlanılarak türetildiği belirtilmiştir. Bu çalışmanın bugün Türkçenin söz varlığında yer alan ve sonraki dönemlerde Türkçeye girme olasılığı bulunan yabancı sözcük ve terimlerin Türkçeleştirilmesinde ve dil bilgisi kurallarına uygun türetimlerin yapılmasında yol gösterici olması beklenmektedir. Abstract Throughout history, a society has been contacted with other societies due to political, military, economic and etc. reasons; this society has been affected by other societies’ languages. Turkish which has a wide range of speakers has been contacted with many languages and so there have been borrowings in vocabulary. The subject of this thesis is terminology which is one of the items composing vocabulary. Terms which are defined as specific words belonging to arts, vocation branches are language units which have standard meanings. Terms are used in order to declare new information to science and convey information with academic language. In historical periods, there were a lot of words and terms in Turkish which belonged to foreign languages. In certain periods, different studies were done in order to translate these words / terms to Turkish. This study aims to display methods and principles which are used in order to translate foreign terms to Turkish between 1932 and 1950. To inform methods and principles, term glossaries brought out between 1932 and 1950 were searched thoroughly (Botany Terms (1948), Glossary Of Linguistics Terms (1949), Biology Terms (1948), Glossary Of Literature and Literary Arts Terms (1948), Philosophy and Grammar Terms (1942), Agriculture Terms I (1949), Technics Terms I (1949), Law Terms (1948) and methods used for derivation of terms belonging to different fields were put forward. It is anticipated that this study will be useful in order to translate foreign words and terms to Turkish which are today in Turkish vocabulary and which have the possibility of entering Turkish in later periods and in order to derive correct words and terms for Turkish.