Mâturîdî tefsirinde ahlâkî kavramlara yaklaşımlar


Tezin Türü: Doktora

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2021

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: GAYAZ AKHMETSHIN

Danışman: MESUT OKUMUŞ

Özet:

Ahlâk konusu ve problemi, tarih boyunca insanların zihinlerini meşgul eden en önemli konulardan biridir. Bu konu güncelliğini her zaman korumaktadır. Bireyin ve sosyal bir toplumun huzur içinde yaşamaları için ahlâkî terbiye konusuyla alakalı asırlarca büyük ve önemli çalışmalar yapılmış ve sayısı yüzlerce cildi bulan eserler de yazılmıştır. Allah insanları en güzel bir şekilde yaratıp onlara büyük bir nimet olarak akıl vermiştir. Ve insanlar bu akıl sayesinde kendi ahlâklarını geliştirsinler diye onlara doğru yolu gösterecek olan peygamberler ve onlar aracılığıyla da ilahi mesaj içeren ayetler göndermiştir. Kur’ân’ın her bir ayetinde insanın ahlâkî sorunlarına bir cevap ve bir çözüm verilmektedir. İnsanlar bu ayetleri tefekkür ve tedebbür ederek ahlâklı bir birey olsunlar diye onlara akıl vermiştir. İslâm alimlerinden ve Kur’an müfessirlerden olan İmam Mâturîdi kendi tefsirinde de bu konuyu ele alarak bizim için büyük bir miras bırakmıştır. Bu miras ‘‘Te’vîlâtü’l Kur’ân’’ adlı tefsiridir. Bu tefsirde insanın ferdî ve toplumsal ahlâkının temelini oluşturan kavramlara değinmiştir. Onları tek tek yorumlayarak günümüzdeki ahlâkî sorunlara dair bizlere bazı çözümler bırakmıştır. İmam Mâturîdî’ye göre İslâm ahlâkının asıl ahlâkî kaynağı akıldır, her şey ordan başlar. Ancak akılın dünya ile ilgili yoğunluk ve meşguliyetinden dolayı sapma ihtimali de vardır. Bunun için Allah bizlere, Hz. Peygamber'i ve onunla birlikte Kur’ân'ı göndermiştir. Kur’ân da evrensel bir kitap olduğu için insanın sorularına her zaman cevaplar vermektedir.