Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Ankara Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2005
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: Gökhan YILMAZ
Danışman: FERYAL SÖYLEMEZOĞLU
Özet:Çesitli medeniyetlerin besigi olan Türkiye, tarihi eserleri ile birlikte, el sanatları ve geleneksel kıyafetlerindeki çesitlilik ve güzellikleri ile ün salmıs bir ülkedir. Bunca kaynak ve materyale ragmen ülkemize yakısır bir etnografya müzesi olusturulmus degildir. Oysa bugün dünyada en fazla kullanılan üç parçalı dikim sistemini ilk kullanan Orta Asya Türkleridir. Tokat yöresi geleneksel kıyafetleri tek parçalı degildir yani giyilen kıyafetlerin tamamına ait bir ismi yoktur, farklı kıyafet parçalarının birlikte giyilmesi ile olusmaktadır. Kadın kıyafetlerini, fes, findi, yazma, yaglık, Dıs saya (üç pes), iç saya, salvar, arkalık, sal öynük, alaca çorap, çarık, postal veya yemeni ve bunlarla birlikte kullanılan; alınlık, bilezik, gerdanlık, hamaylı saç bagı, sakallık (çenelik), tuzluk, boncuklu bel bagı gibi aksesuarlar olusturur. Erkek kıyafetlerini ise keçe fes, alaca posu, terlik, islik, zıvga, yelek, aba, gazeki, göynek, kusak, zıvga bagı, alaca çorap, çarık, postal veya yemeni olusturmaktadır. Erkek kıyafetleri ile birlikte köstekten baska bilinen aksesuar kullanılmamaktadır. Tokat yöresi geleneksel kıyafetleri; renk, desen, isleme ve kumaslarında farklılık göstermekle birlikte, model ve dikim teknikleri hemen hemen aynıdır. Kıyafet parçaları günümüz kıyafet parçalarının bazıları ile aynı isevde kullanılmakla birlikte isimleri mahalli terimleridir. Örnegin; ceketin karsılıgı; aba, gazeki, bas örtüsünün karsılıgı; yazma, findi, sapkanın karsılıgı; fes, terlik, ayakkabının karsılıgı; postal, yemeni, çarık, iç çamasırının karsılıgı; iç saya, göynek, pantolonun karsılıgı; salvar, zıvga vs. Günümüzde geleneksel kıyafetler hemen hemen hiç kullanılmamaktadır. Fakat halen sandıklarda bu kıyafetlere rastlamak mümkündür. Su an bulunabilen bu kıyafetlerin gelecege saglıklı olarak tasınabilecegini kimse garanti edememektedir. Bunun içindir ki bir an önce bu degerli kültür mirasının bilimsel metotlarla incelenip arsivlenmesi gerekmektedir. Tokat yöresi geleneksel kıyafetleri günümüz sehirlerinde kesinlikle halk oyunları grupları haricinde kullanılmamaktadır. Halk oyunları gruplarının kullanımı da çogunlukla tek renk ve modelde olmaktadır. Bu kullanım sekli de farklı renk, desen ve islemelerden olusan kıyafetlerin unutulmasına, yok olmasına sebep olmaktadır. Yörenin geleneksel kıyafetlerinin yapımında kullanılan malzemelerin çogu artık fabrikasyondur. Ancak sal öynük, zıvga bagı (kaytan), çarık, arkalık, tuzluk, çorap, fes, terlik gibi malzemeler ilkel tezgahlarda dokunmakta ve el ile yapılmaktadır.