Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Doktora
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2015
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: CEYLAN YILDIRIM
Danışman: MEHMET EMİN ÖZCAN
Özet:Amin Maalouf’un romanlarının Türkçe çevirilerinin “çoğuldizge kuramı” çerçevesinde incelenerek yazarın Türk yazın çoğuldizgesindeki yeri ve öneminin açığa çıkarılması bu çalışmanın konusunu oluşturmaktadır. Çoğuldizge kuramının amacı “çeviri-edebiyat-kültür” dizgeleri arasındaki ilişkiyi ele alarak çeviri yazının bir ulusun edebiyatında ve dolayısıyla kültüründe yarattığı değişim-dönüşümleri açığa çıkarmaktır. Even-Zohar, bu kuramıyla toplumsal değişim ve dönüşümlerde edebiyatın rolünü vurgular zira çeviri yazın aracılığıyla edebiyatta yaşanan değişim ve dönüşümler ulusal kültürlerin şekillenmesinde büyük bir rol oynar. Çalışmamız, Maalouf’un çevirilerinin Türk edebiyatında postmodern tarihsel roman türünün gelişimine etkisinin ve böylece “çoğuldizge kuramı” çerçevesinde çeviri yazının bir ulusun edebiyatındaki etkisinin açığa çıkarılmasını amaçlar. Postmodern tarihsel romancı yönü “postmodern tarih kuramıyla” ilişkilendirilerek açığa çıkarılan Maalouf’un yapıtlarında Türk kültür ve tarihiyle örtüşen doğulu öğelerin yoğun olarak işlenmesi ve kültürel öğelerin çevirisinde erek dil ve kültür odaklı çeviri yaklaşımının benimsenmesi yazarın Türk edebiyatındaki alımlanışını etkilemiştir.Yazarın Türkçe çevirilerinde benimsenen çeviri yöntem ve stratejilerinin açığa çıkarılması için Newmark’ın kültürel unsurlar sınıflandırması ve bu unsurların çevirisinde önerdiği belli başlı çeviri yöntemleri temel alınarak Venuti’nin “Yerlileştirme-Yabancılaştırma” yaklaşımları çerçevesinde analiz edilen Fransızca-Türkçe çeviri örnekleri yazarın romanlarındaki kültürel unsurların çevirisi ile kısıtlanmıştır. Özetle, Maalouf’un yapıtlarında yoğun olarak işlediği doğulu kültürel öğelerin Türk-Osmanlı kültür ve tarihiyle kısmen örtüşmesi ve romanlarının Türkçe çevirilerinde genel olarak erek dil ve kültür normlarını ön planda tutan “yerlileştirme” yaklaşımının benimsenmesi yazarın edebiyatımızdaki popülerliğini etkilemiştir. Yazar, eserlerinin Türkçeye kazandırılması yoluyla, Türk edebiyatında postmodern tarihsel roman örneklerini destekleyerek türün gelişiminde ve merkez konuma geçmesinde rol oynamış ve böylece Türk yazın çoğuldizgesinin şekillenmesine kısmen de olsa katkı sağlamıştır. “Çoğuldizge kuramı” çerçevesinde ele alınan bu çalışma, çeviribilimsel incelemeleri ve Türk yazın çoğuldizgesini kapsayan gelecek çalışmalar için yararlı olacaktır.AbstarctRévéler la place et l’importance de Maalouf dans la littérature turque à partir de l’analyse de l’oeuvre traduite en turc d’Amin Maalouf dans le cadre de “la théorie du polysystème” constitue le sujet de ce travail. Le but de “la théorie du polysystème” est de dévoiler les changements et les transformations dans la littérature en traitant le lien entre les systèmes, “la traduction - la littérature - la culture”. Even-Zohar accentue, avec sa théorie du polysystème, le rôle de la littérature dans les changements et les transformations sociaux car les changements et les transformations réalisés dans la littérature jouent un grand rôle dans la formation des cultures nationales. Ce travail, a pour objectif de révéler, en analysant l’influence de l’oeuvre traduite de Maalouf, l’influence de l’oeuvre traduite dans la littérature d’une certaine nation dans le cadre de “la théorie du polysystème”. En outre, l’adoption de l’approche traductologique, basée sur la langue et la culture cibles, influencent la place et la popularité de l’auteur dans la littérature turque. Pour dévoiler les méthodes et les stratégies adoptées pendant le processus de traduction, les exemples de traductions (français - turc) ont été analysés en prenant en considération “la classification des éléments culturels” de Newmark et aussi ses méthodes de traduction dans le cadre des approches (domestication/foreignization) de Venuti. Les exemples de traductions ont été limités aux éléments culturels dans les romans de Maalouf. Brièvement, le fait que Maalouf traite intensivement, dans son oeuvre, les éléments culturels orientaux qui s’accordent partiellement avec la culture et l’histoire turques-ottomanes et l’adoption de l’approche “domestication” pendant le processus de traduction ont influencé la popularité de l’auteur dans la littérature turque. Maalouf, a joué un rôle dans le développement du genre “roman historique postmoderne” dans la littérature turque avec son oeuvre traduite. Il a également assumé un rôle important dans le passage de ce genre littéraire au centre du polysystème littéraire turc et ainsi il a contribué partiellement à la formation du polysystème littéraire turc. Ce travail réalisé dans le cadre de “la théorie du polysystème” sera utile pour les études ultérieures qui auront pour sujet le poylsystème littéraire turc et les autres études traductologiques.