Türkiye ve AB'nin avrasya ekonomik birliğiyle tarımsal ürün ticareti ve 2014 sonrası Rusya tarım ürünleri ithalat kısıtlamalarının etkileri


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Ankara Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2019

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: TOLGAHAN BAHTİYAR

Danışman: EMİNE OLHAN

Özet:

Türkiye'nin de içerisinde bulunduğu Avrasya coğrafyası, yüksek ekonomik güce sahip Avrupa Birliği (AB), Rusya Federasyonu'nun (RF) önderliğinde kurulan ve nispeten daha yeni bir oluşum olan Avrasya Ekonomik Birliği'ne (AEB) de ev sahipliği yapmaktadır. Tarım ürünleri ticareti, doğrudan ve hızlı olarak insanları etkilediğinden ötürü, gerek Avrasya coğrafyasında gerekse dünyanın diğer bölgelerinde siyasi ve ekonomik çıkar çatışmalarının etkisi altındadır. 2014 yılında RF'nin Ukrayna'ya bağlı Kırım bölgesini ilhak etmesi sonucunda, AB'nin önderliğinde birçok ülke RF'ye karşı çeşitli ekonomik yaptırımlar yürürlüğe almış; buna karşın RF yaptırım uygulayan ülkelere yönelik belirli tarım ürünlerinde ithalat yasaklamaları uygulamaya koymuştur. Ek olarak; Kasım 2015'te RF savaş uçaklarının Türkiye'nin güney sınırını ihlali nedeniyle düşürülmesi akabinde RF tarafından Türkiye'den gerçekleştirilen tarım ürünleri ithalatına da yasaklamalar getirilmiştir. 2013-2017 yılları arasında RF'nin tüm dünyadan tarım ürünleri ithalatı %49 daralma göstermiş ve bu daralma AB ve Türkiye başta olmak üzere birçok ülkeyi etkilemiştir. Nitekim aynı dönem içerisinde Türkiye'nin RF'ye tarım ürünleri ihracatı %64 azalmıştır. Bu çalışma, anlaşmazlıklar ve yaptırımların tarafı olan AEB üye ülkeleri ile Türkiye ve AB arasındaki tarım ürünleri ticaretinde Dünya Ticaret Örgütü ve Birleşmiş Milletlerin ortak girişimi olan Uluslararası Ticaret Merkezi (ITC) verileri kullanarak, 2014 ve 2015'te yaşanan gelişmeler neticesinde nasıl değişimler yaşandığı sorusuna cevap aramaktadır. Bu kapsamda öncelikle, Türkiye ve AB'nin AEB üye ülkeleri ile ilişkilerine genel bir çerçevede bakılmış, akabinde yine taraflar arasındaki tarım alanındaki ilişkiler ve ikili tarımsal ticaretin süregelen durumu incelenerek, tarım ürünleri ticaretinin taraflar açısından önemi araştırılmıştır. İthalat yaptırımlarına hedef olan ülkelerin üreticilerini korumak adına ihraç pazarlarını çeşitlendirmesi gerekliliği kaçınılmaz bir zorunluluk olarak ortaya çıkmıştır. Eurasia includes Turkey, European Union (EU) which has high economic influences and Eurasian Economic Union (EAEU) relatively new organization constructed under the influence of Russian Federation (RF). Either in Eurasian geography or in the other parts of the world, agricultural trade is under the influence of political and economic conflicts of interest due to the direct and rapid impacts on people. Due to RF's invasion of Crimea in 2014, many countries lead by EU, adopted economic sanctions towards RF, and in response, RF implemented import ban on agricultural products from the countries adopted sanctions to RF. Furthermore: in November, 2015 RF implemented a ban on Turkish agricultural products right after RF's fighter jets shot down due to border violation at Turkey's southern borders. Between 2013-2017, RF's overall agricultural imports decreased by 49% and effected many countries including Turkey and EU. Furthermore, Turkey's agricultural export to RF decreased by 64%. This study aims to seek answers to how agricultural products trade has changed between EEU members, Turkey and EU subjected to conflicts and sanctions due to recent developments, using the data provided by International Trade Center (ITC), a joint initiative by United Nations and World Trade Organization. In this manner, relations between Turkey, EU and EEU members are inspected in a general framework, right after that agricultural relations and bilateral agricultural trade's ongoing situation examined to understand the importance of agricultural trade between parties. As understood, it is a necessity to diversify export markets for the countries subjected to import sanctions.