Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Arkeoloji, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2018
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: BERK ONUR DEMİREL
Danışman: Erhan Öztepe
Özet:
Heykel ve portre sanatı içinde yer alan imago clipeata yani tondo büstleri ve tondo portreleri, yuvarlak bir çerçeve veya kalkan içine yerleştirilmiş tanrıların, tanrıçaların, imparatorların, ünlü kişilerin ve ataların tasvir edildiği bir büst türüdür. Tondo büstleri ve tondo portreleri sadece mimari dekorasyon unsuru olarak kullanılmadığı gibi ayrıca anıt mezar odalarında, tapınakların alınlık kısımlarında, kamuya ait önemli binaların iç duvarlarında ve sivil mimari kapsamına giren "domus" adı verilen ve Roma sivil mimarisi kapsamında olan tipik Roma evinin "alae" adı verilen odalarında kullanılmaktadır. Bu eserlerin kullanım amacı, büstü yapılan kişiyi onurlandırmak, anmak ve eğer büstü yapılan kişi imparatorsa tanrılaştırmaktır. Bu tip eserlerin üretimi ve kullanımı, tıpkı Yunanistan ve Roma İmparatorluğunda olduğu gibi, Anadolu'da Hellenistik Dönem'de başlamış olup, Roma Dönemi'nde yaygınlaşmıştır. Anadolu'da çok sayıdaki antik kentte yapılan kazılar neticesinde, başta Aphrodisias olmak üzere, tondo büstleri ve tondo portrelerinin varlığı tespit edildiği gibi kullanım amacı ve alanı açısından da çeşitlilik göstermektedir. Dolayısıyla, bu tez çalışmasında Anadolu'daki antik kentlerde bulunmuş olan hemen hemen tüm tondo büstleri ve tondo portreleri, üretim tarihi, üretimde kullanılan hammadesi, stilistik özellikleri ve kullanım amaçları göz önünde tutularak bir araya getirilerek derlenmiş ve kataloglandırılması yapılmıştır. Bu tez çalışmasında tondo büstü – tondo portresi veya imago clipeata'nın doğuşu, gelişimi, yayılışı, kullanım alanı ve amacının araştırılması hem Anadolu'da bulunan örnekler hem de Anadolu dışında bulunan örnekler yoluyla geniş bir perspektifte ele alınmıştır. Bu araştırmalar çeşitli fotoğraflar, resimler ve çizimlerle desteklenmiştir. Bu noktadan yola çıkılarak, Anadolu'nun imago clipeata üretimi konusunda ne kadar ileri bir seviyede olan bir bölge olduğu vurgulanmıştır. Anadolu'daki heykeltraşların tondo büstü üretimi konusundaki ustalığı ve yaratıcılığına özellikle değinilmiştir. Bütün bu çalışmalardan sonra, gözlemlenmiştir ki imago clipeata kavramının Anadolu'dan çıktığı ve Hellenistik ve Roma Dönemlerinde buradan yayıldığı anlatılmak istenmiştir.