Ak Hunlar tarihi üzerine Türkiye ve dünyada yapılan çalışmaların değerlendirilmesi


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2011

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: MÜSLÜME MELİS ÇELİKTAŞ

Danışman: SAADETTİN YAĞMUR GÖMEÇ

Özet:

ÖZET Büyük Hun Devletinin M.Ö. 1. asırda yaĢamıĢ olduğu kültür ve çerçevesinde ilk defa Kansu‟nun batısındaki Türkistan topraklarına kayan Hun grupları, daha sonra yine M.S. 1. asırlarda büyük felaketler yaĢayınca bir kez daha batı topraklarına geçmek zorunda kalmıĢlar ve buna bağlı olarak da herhalde Çin kaynaklarında Yüe-ban diye adlandırılan, ilk Ak Hun (Avar) siyasi teĢekkülü ortaya çıkmıĢ idi. Artık Hun Devleti tamamen dağılıp Çin‟in kuzeyinde Hsia, Chao, Kuzey Liang vs. Türk hanedanlıklarıyla birlikte Ak Hunlar da kendilerini göstermeye baĢlamıĢlar ve bulundukları mevki itibariyle de Ġpek Yolunun kontrolünü ele geçirmiĢlerdir. Belki de bu yüzden bölgenin diğer yabancı hanedanlıkları gibi Kök Türklerin de husumetini çekmiĢler, neticede aralarındaki savaĢlardan dolayı 6. asrın ikinci yarısında yıkılmıĢlardır. Ancak bunların varlığı Hindistan‟ın kuzeyinde uzun yıllar sürmüĢ ve bugün bölgede bir Ak Hun-Eftalit kültürü oluĢturulmuĢtur. ABSTRACT Hunnish groups, who first slid over to Turkistan land, west of the Kan-su, within the cultural framework established by the Great Hun State during the 1st century B. C., had to re-locate to western grounds yet again after experiencing huge disasters during the 1st century A. D. It is thought that the first Ak Hun (Avar) political body, referred to as Yüe-Ban in Chinese references, was established as a result of this relocation. At this point the Hun Empire had totally collapsed; the Ak Huns started to show their ability together with the Turkish dynasties like Hua, Chao, North Liang, in north of China, and with their obtained location they took over the control of Silk Road. It might be due to this that they were abide by the hostility of Kok Turk, just like the other foreign dynasties in the region; as a result of the wars that occurred, they collapsed in the second half of the 6th century. However, their existence lasted for a number of years in the north of India and the traces of which establish the Ak Hun-Eftalit culture in the region today.