Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Ankara Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2006
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: EBRU AYDIN
Danışman: MELTEM ÇÖL
Özet:Bulasıcı hastalık salgınları; çok hızlı yayılabilmeleri, bireysel ve toplumsaletkilerinin büyük olması, bilinenler yanında yenilerinin ortaya çıkması ve biyolojikterörizm kavramının yerlesmeye baslaması gibi nedenlerle halk saglıgı açısındanönemini korumaya devam etmektedir. Bu alandaki yöneticilerin bilgileri,uygulamaları bulasıcı hastalık salgınlarıyla mücadele açısından önemlidir. Ayrıcaülkedeki bildirim sistemi de salgınların belirlenmesi ve kontrolü açısından bir temelolusturur.Bu nedenlerle çalısmada, Türkiye'deki il saglık yöneticilerinin bulasıcıhastalık salgınları ve kontrolü konusundaki bilgi düzeylerini, illerindekiuygulamalarını, bilgi düzeylerine etkili faktörleri saptamak ve Saglık Bakanlıgınınkonuyla ilgili verilerini degerlendirmek amaçlanmıstır.Arastırma, bulasıcı hastalıklardan sorumlu müdür yardımcısı, sube müdürü vesubedeki diger personelden olusan 186 il saglık yöneticisi üzerinde yürütülmüs veaynı zamanda Saglık Bakanlıgı TSHGM Bulasıcı ve Salgın Hastalıklar KontrolüDaire Baskanlıgının salgınlarla ilgili verileri de degerlendirilmistir. Agırlıklı olaraktanımlayıcı özellikte, kısmen analitik özellikleri de içeren kesitsel tipte birarastırmadır. Arastırma; Saglık Bakanlıgı TSHGM Bulasıcı ve Salgın HastalıklarKontrolü Daire Baskanlıgı tarafından 14-15 Mart 2005 ve 17-18 Mart 2005tarihlerinde Ankara'da düzenlenen toplantıya katılan, her ilden davet edilmis bulasıcıhastalıklardan sorumlu il yöneticileri üzerinde yürütülmüstür. Her ilden en az ikikisinin yer aldıgı ve bulasıcı hastalıklardan sorumlu müdür yardımcısı, sube müdürüve diger personelden (ebe-hemsire, saglık memuru) olusan 186 kisi arastırmagrubunda yer almıstır. Tüm katılımcılara, tanımlayıcı özelliklerini sorgulayan 11soru, bilgi düzeylerini saptamaya yönelik, 100 üzerinden puanlanan 25 soru veillerindeki uygulamalarına yönelik 14 sorudan olusan bir form, gözlem altındauygulanmıstır. Bilgi düzeyini saptamaya yönelik 25 soru; tanımlar, salgın incelemeve mevzuat baslıkları altında yorumlanmıstır. Ayrıca Saglık Bakanlıgı TSHGMBulasıcı ve Salgın Hastalıkların Kontrolü Dairesinin salgınlar ve bulasıcı hastalıkbildirimleriyle ilgili verileri degerlendirilmistir. Veri girisi ve analizi SPSS 10.0paket program ile yapılmıs, istatistiksel degerlendirmelerde ki-kare testi, spermankorelasyon analizi, lojistik regresyon analizi ve ki-kare uyum iyiligi testikullanılmıstır.Arastırma grubunun genel puan ortalaması 53,6 ±20,5'dir. Genel bilgipuanına göre kisilerin % 43,0'ü, 60 ve üstünde puan alarak basarılı bulunmustur.Mezun olunan okul, görev, mezuniyet sonrası egitim alma, hizmet içi egitim alma,bilgi ve beceri sahibi oldugunu düsünme, salgın yasamıs olma, salgın incelemesindeyer alma, salgın inceleme raporu hazırlama durumlarına göre genel bilgidüzeylerinde tekli analizlerde (ki-kare testi) anlamlı farklılıklar saptanmıstır. Lojistikregresyon analizinde ise mezun olunan okul, hizmetiçi egitim alma, salgın yasamafaktörleri genel bilgi düzeyine etkili bulunmustur.Arastırma grubundaki kisilerin illerindeki bulasıcı hastalık salgınlarınınkontrolü ile ilgili uygulamalarının genel olarak yeterli olmadıgı saptanmıstır.2000-2004 yılları arasındaki salgınlarla ilgili, illerden Saglık BakanlıgıTSHGM Bulasıcı ve Salgın Hastalıklar Kontrolü Daire Baskanlıgına gönderilmisolan raporlar degerlendirilmis, bu kayıtların yetersiz oldugu ve bildirimi zorunluhastalıklar verileriyle uyumlu olmadıgı belirlenmistir.Sonuçta, arastırma grubunun bulasıcı hastalık salgınlarının kontrolükonusundaki bilgi düzeyleri, iliskili faktörler ve illerindeki uygulamalarıbelirlenerek, bulasıcı hastalıklar ve salgınlarla ilgili verilerin analizine de dayanarakhem yöneticilerin bilgi düzeylerini, uygulamalarını hem de bulasıcı hastalıkkayıtlarını gelistirmeye yönelik önerilerde bulunulmustur.AbstractCommunicable diseases; carry an importance in public health due to their rapidspreading character, their individual and social effects, their variety and the conceptof biological terrorism. The level of knowledge and activities of the provincial healthdirectorate managers in this field is especially important for deal with communicablediseases and outbreaks. Also the notification system in the country is based on thedetermination and control of the outbreaks.Thus, it was aimed in this study that determining the knowledge and activitiesof provincial health directorate managers in Turkey about communicable diseaseoutbreaks, the effective factors on their level of knowledge and evaluating data inconnection with this issue of the Ministry of Health.This study was based on 186 provincial health directorate managerscomposed of a deputy director, a unit director and other responsible personnel andalso evaluated data of Communicable Diseases Department of the Primary HealthCare General Directorate of the Ministry of Health in this study. It was mostly adescriptive and partly analytic cross-sectional study. It was carried out on provincialmanagers who are in charge of communicable diseases and invited to the meetingthat was held by Communicable Diseases Department of the Primary Health CareGeneral Directorate of the Ministry of Health on 14-15 March 2005 and 17-18 March2005 in Ankara for each province. In this study, there were 186 provincial healthmanagers (minimum 2 persons for each province) composed of a deputy director, aunit director and other responsible personnel (midwife-nurse, health officer). A form,which was composed of 11 questions that examines their descriptive characters, 25questions that were scored out of 100 for determining their level of knowledge and14 questions to find out the activities in their provinces, was applied by observing allof the participants. All the questions were interpreted under the title of descriptions,outbreak investigation and legislation. Also the data related to the communicabledisease notifications and outbreaks of Communicable Diseases Department of thePrimary Health Care General Directorate of the Ministry of Health was evaluated.Data input and analysis has been carried out by using the package program SPSS10.0 and chi square test, spearman correlation analysis, logistic regression analysisand chi square harmony test were used in the statistical evaluations.The general score mean of the group of the study was 53,6 ±20,5. Accordingto the general knowledge score 43,0 % of the individuals was successful by getting60 and over 60. Meaningful differences were determined by chi square test ofgeneral knowledge according to graduated school, duty, having postgraduateeducation and in-service training, to consider being skilled and well-informed,having experienced on outbreak, participating in the investigation of an outbreak andpreparing an outbreak report. In logistic regression analysis, the factors of graduatedschool, in-service training, and having experienced on outbreak were found effectiveon the level of general knowledge.Generally the activities of the outbreak controls were found deficient in theprovince of the individuals who were participated in the study.The records which were submitted by provinces to the CommunicableDiseases Department of the Primary Health Care General Directorate of the Ministryof Health and related to outbreak between 2000-2004 were evaluated and theserecords were found deficient and it was determined that these records were notconforming with the data of notifiable communicable diseases.In this way by determining the level of knowledge of the study group, relatedfactors and activities in provinces and by reference of the analysis of data related tocommunicable diseases and outbreaks we have suggested that it would be necessaryto develop the knowledge and activities of the managers in control of thecommunicable disease and outbreak and records of communicable diseases.