Okul öncesinde proje yaklaşımıyla gerçekleştirilen coğrafya eğitiminin çocukların gelişimlerine ve coğrafi kazanımlarına etkisi

---

Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Ankara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İlköğretim Anabilim Dalı, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2023

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: FATMA NUR ÇALIŞKAN

Danışman: Burcu Çabuk

Özet:

Araştırmanın amacı okul öncesinde proje yaklaşımıyla gerçekleştirilen coğrafya eğitiminin çocukların gelişimlerine ve coğrafi kazanımlarına etkilerini ve edindikleri coğrafi kavramların kalıcılığını incelemektir. Araştırmada nitel araştırma yöntemlerinden durum çalışması deseni kullanılmıştır. Araştırmanın çalışma grubunu, 2021-2022 ve 2022-2023 eğitim-öğretim yılında Gaziantep'te bulunan bir köy okulunda anasınıfına devam eden 5-6 yaş grubu çocuklar ve aileleri oluşturmaktadır. Araştırmacı, öğretmen olarak görev yaptığı okulda öğrenim gören çocuklar ve aileleri ile çalışmayı yürütmüştür. Çalışma grubu ile 11 hafta süren ve araştırmacı tarafından oluşturulan "Anadolu'm Projesi" gerçekleştirilmiştir. Araştırmacı tarafından oluşturulan "Okul Öncesi Dönem İçin Coğrafi Kavramlar Görüşme Formu", "Gözlem ve Anekdot Kaydı Formları", "Yarı-Yapılandırılmış Veli Görüşme Formları" ve "Çocukların Gözünden Anadolu Çizimleri" veri toplama aracı olarak kullanılmıştır. Çocukların edindikleri coğrafi kazanımların kalıcılığını belirlemek için "Okul Öncesi Dönem İçin Coğrafi Kavramlar Görüşme Formu" çocuklara proje bittikten altı ay sonra tekrar uygulanmıştır. Veriler, betimsel analiz ve nitel verilerin sayısal analizi yapılarak değerlendirilmiştir. Elde edilen bulgulara göre çocukların proje öncesi ve sonrası edindikleri coğrafi kavramlar arasında farklılık olduğu, çocukların mekânsal terimlerle coğrafya, yerler ve bölgeler, fiziksel sistemler, beşerî sistemler ile çevre ve toplum coğrafi temalarına ait kazanımları edindikleri ve bu kazanımlara ilişkin bilgileri projeden sonra anımsadıkları belirlenmiştir. Velilere göre çocuklar okul dışında mekânsal terimlerle coğrafya, yerler ve bölgeler, fiziksel sistemler, beşerî sistemler ile çevre ve toplum coğrafi temalarına ait kazanımlar sergilemişlerdir. Veliler, çocuklarının bilişsel, sosyal ve duygusal, motor ve dil gelişim alanları ile öz bakım becerileri ve coğrafi gözlem, coğrafi sorgulama ve zamanı algılama becerilerinin geliştiğini fark etmişlerdir. Araştırmada çocukların edindikleri coğrafi kavramların kalıcı olduğu belirlenmiştir. Sonuçlar ışığında araştırmacılara ve öğretmenlere öneriler sunulmuştur. Anahtar Sözcükler: Okul öncesi, coğrafya eğitimi, coğrafi bölgeler, coğrafi temalar, proje tabanlı öğrenme yaklaşımı