Aiskhylos’tan Beckett’e batı tiyatrosu oyunlarını ‘birey’in düzen ile çatışması’ açısından okuma önerisi


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2021

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: Murat Karahüseyinoğlu

Danışman: ABDULKADİR ÇEVİK

Açık Arşiv Koleksiyonu: AVESİS Açık Erişim Koleksiyonu

Özet:

Batı Tiyatrosu dediğimiz, Eski Yunan kaynaklı tiyatronun ‘tragedya’ olarak ortaya çıkışı/icadı, aynı zamanda Batı Tiyatrosu oyun yazımının değişmez kurallarının da ortaya çıktığı, ilk uygulamalarının yapıldığı ve ilk teorik kitabın da yazıldığı tarihtir. Bu tezden amaç, tiyatronun bir ‘buluş’ olarak ortaya çıkışının insan varlığının devamlılığına bağlı sebeplerinin ve tiyatro oyun yazarlığında öz ve biçim olarak nasıl bir karşılık bulduğunun araştırılmasıdır. Toplumun ve de kurumlarının ortaya çıkışı ile birlikte değişen ‘düzen’ içinde var olmaya çalışan, ‘düzen’ ile savaşan, ‘düzen’i tartışan ama sonuçta her şekilde ‘yenilen’ ‘yok olan’ fakat soruna da işaret eden insan/birey’in hikâyesinin aslında tiyatronun icadının da, oyun yazarlığının temel gereklerinin de cevabı olduğu savının tartışılmaya açılmasıdır. Tiyatro, ‘düzen’ içinde ‘kendi yerini arayan’ insanın ‘düzen’i ve kurallarını tartışmaya açmasının sahnede gösterimidir; oyun yazarı da bunu kâğıda döken, aynı sebeplerle bunu tartışmaya açan sanatçıdır. Bunu, Aiskhylos’tan başlayarak Beckett’e kadar, on oyun özelinde tartıştığımız bu tez aynı zamanda oyun yazarlığı, oyun inceleme eleştiri oyun okuma ve de oyun sahnelemede bir alternatif yol gösterici olması amacıyla yazılmıştır.